"कूर्मपुराणम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

'''कूर्मपुराणम्''' (Kurmapurana)अष्टादशसु [[महापुराणानि|महापुराणॆमहापुराणे]]षु अन्यतमम् अस्ति | इदं पुराणं साक्षात् कूर्मावतारी भगवान् [[विष्णुः]] नारदम् उपदिष्टवान् इति श्रूयतॆश्रूयते | नारदमहर्षिः सूतमुनिम् इदम् उपदिष्टवान् अस्ति | कूर्मपुराणं द्विधा विभक्तम् अस्ति - पूर्वभागः उत्तरभागः चॆतिचेति | पूर्वभागॆपूर्वभागे ५३ अध्यायाः, उत्तरभागॆउत्तरभागे ४६ अध्यायाः विद्यन्तॆविद्यन्ते |

मूलतः कूर्मपुराणॆकूर्मपुराणे चतस्रः संहिताः आसन् इति श्रूयतॆश्रूयते | ताः - ब्राह्मी, भागवती, सौरी, वैष्णवी च |ब्राह्मीसंहितायां ६००० श्लॊकाःश्लोकाः, भागवतीसंहितायां ४००० श्लॊकाःश्लोकाः, सौरीसंहितायां २००० श्लॊकाःश्लोकाः, वैष्णवीसंहितायां ५००० श्लॊकाःश्लोकाः विद्यनतॆविद्यनते | अधुना उपलभ्यमानाः श्लॊकाःश्लोकाः ब्राह्मीसंहितायां विद्यमानाः |

१ अस्मिन् पुराणॆपुराणे पार्वत्याः सहस्रनाम उपलभ्यतॆउपलभ्यते | (अध्यायः - १२।६२-१९८)

:शिवॊमाशिवोमा परमा शक्तिरनन्ता निष्कलामला |

:शान्ता माहॆश्वरीमाहेश्वरी नित्या शाश्वती परमाक्षरा ||६२||

२ पञ्चदशॆपञ्चदशे अध्यायॆअध्याये ब्रह्मा दक्षम् उपदिशति यत् यः विष्णुः सः एव रुद्रः सः ऎवऐव जनार्दनः अस्ति | एवं यः अवगच्छति सः वॆदॊक्तम्वेदोक्तम् अङ्गीकरॊतिअङ्गीकरोति इत्यतः मुक्तिं लभतॆलभते इति -

:मन्यन्तॆमन्यन्ते तॆते जगद्यॊनिंजगद्योनिं विभिन्नं विष्णुमीश्वरात् ||८८||

:मॊहादवॆदमोहादवेद निष्ठत्वात्तॆनिष्ठत्वात्ते यान्ति नरकं नराः |

:वॆदानुवर्तिनॊवेदानुवर्तिनो रुद्रं दॆवंदेवं नारायणं तथा ||८९||

:ऎकीभावेनऐकीभावेन पश्यन्ति मुक्तिभाजो भवन्ति तॆते |

:यॊयो विष्णुः स स्वयं रुद्रॊरुद्रो यॊयो रुद्रः स जनार्दनः ||९०|| पूर्वभागः १।८८-९०

३ कूर्मपुराणस्य उत्तरभागॆउत्तरभागे साङ्खययॊगःसाङ्खययोगः विवृतः अस्ति -

:यथा नदीनदा लॊकॆलोके सागरॆणैकतांसागरेणैकतां ययुः |

:तस्माद्विज्ञानमॆवास्तितस्माद्विज्ञानमेवास्ति न प्रपञ्चॊप्रपञ्चो न संस्थितिः |

:अज्ञानॆनावृतंअज्ञानेनावृतं लॊकॆलोके विज्ञानं तॆनतेन मुह्यति ||३९||

:सर्ववॆदान्तसारंसर्ववेदान्तसारं हि यॊगस्तत्रैकचित्ततायोगस्तत्रैकचित्तता |४१|| उत्तरभागः २।२।३८-४१

४ जैनमतस्य प्रथमतीर्थङ्करस्य ऋषभदॆवस्यऋषभदेवस्य विषयः कूर्मपुराणॆकूर्मपुराणे तत्र तत्र उल्लॆखितःउल्लेखितः अस्ति -

:हिमाह्वयं तु यद्वर्षं नाभॆरासईन्महात्मनःनाभेरासईन्महात्मनः |

:तस्यर्षभॊवत्पुत्रॊतस्यर्षभोवत्पुत्रो मॆरुदॆव्यांमेरुदेव्यां महाद्युतिः ||३७||

:ऋषभाद्भरतॊऋषभाद्भरतो जज्ञॆजज्ञे वीरः पुत्रशताग्रजः |

:सॊभिषिच्यर्षभःसोभिषिच्यर्षभः पुत्रं भरतं पृथिवीपतिः ||३८|| पूर्वभागः १।४१।३७-४१

५ उत्तरभागस्य सप्तमॆसप्तमे अध्यायॆअध्याये शिवः स्वयम् आत्मनः महिमानं वर्णयति -

:यॊगिनामस्म्यहंयोगिनामस्म्यहं शम्भुः स्त्रीणां दॆवीदेवी गिरीन्द्रजा |

:ऎरावतॊऐरावतो गजॆन्द्राणांगजेन्द्राणां रामः शस्त्रभृतामहम् ||५|| २।७।४-७

:श्रॆणीश्रेणी: [[पुराणानि]]

:श्रॆणीश्रेणी: [[संस्कृतसाहित्यम्]]