Content deleted Content added
|
|
<br />
<br />
सीतायाः पात्रं रामायणपात्रप्रपञ्चे विशिष्टं स्थानं भजते |अयोनिजा।अयोनिजा '''सीता''' [[रामः|श्रीरामचन्द्रस्यरामः।श्रीरामचन्द्रस्य]] धर्मपत्नी |। [[जनकः|जनकजनकः।जनक]]महाराजस्य पुत्री |। [[कुशः|कुशकुशः।कुश]][[लवः|लवलवः।लव]]योः माता |।
== जननम् ==
[[मिथिला]]याः राजा जनकः सन्तानप्राप्त्यर्थं यज्ञमकरोत् |। एकवारं क्षेत्रकर्षणसमये एकः शिशुः प्राप्तः |। जनकमहाराजः तं शिशुं गृहं नीत्वा पालितवान् |। तस्याः पुत्र्याः सीता इति नामकरणं कृतम् |। जानकी , मैथिली इत्यादीनि तस्याः नामान्तराणि |।
== सीतापरिणयः ==
जनकमहाराजेन सीतायाः स्वयंवरः आयोजितः |। शिवधनुषः ज्याबन्धनमेव स्वयंवरस्य पन्थाह्वानम् आसीत् |। रावणादयः वीराः पराजिताः अभूवन् |। श्रीरामः जित्वा सीतां परिणीतवान् |।
== वनगमनम् ==
सीतायाः विवाहानन्तरं दशरथः यदा श्रीरामस्य राज्याभिषेकं कर्तुम् उद्युक्तः |। तदा मन्थरायाः कौटिल्यात् कैकेयी रामस्य वनगमनार्थम् आग्रहं कृतवती |। तदा पितृवाक्यं परिपालयितुं रामः वनं गन्तुमुद्युक्तः |। तदा सीतापि रामेण सह वनं प्रति गन्तुं सिद्धा |। परं रामः निराकृतवान् |। तथापि राम एव परमं दैवतम् इति मत्वा सीता रामेण सह वनं गन्तुम् आग्रहं कृतवती |रामः।रामः अङ्गीकृतवान् |सीता।सीता रामेण सह वनं गतवती|गतवती। कष्टमपि सुखं मत्वा रामेण सह वनवासमकरोत् |।
== सीतापहरणम् ==
वनवाससन्दर्भे पञ्चवट्यां राम[[लक्ष्मणः|लक्ष्मणलक्ष्मणः।लक्ष्मण]]सीतादयः कुटीरे उषितवन्तौ |। तदा रावणस्यानुजा [[शूर्पणखा]] प्रच्छन्नवेषेण युवतीवेषं धृत्वा रामस्य सकाशमागत्य तं परिणेतुं वाञ्छति |परं।परं मर्यादापुरुषोत्तमः रामः तामवगत्य तस्याः नासाच्छेदमकरोत् |। सा प्रकरणमेनम् अग्रजस्य रावणस्य सकाशे निवेदयति |क्रुद्धः।क्रुद्धः रावणः प्रतीकारं साधयितुं चिन्तितवान् |। मातुलस्य मारीचस्य साहाय्यं च प्राप्तवान् |। [[मारीचः]] सुवर्णहरिणरूपं धृत्वा कुटीरप्रान्ते अटन् आसीत् |। हेममृगं दृष्ट्वा सीता तं प्राप्तुम् इष्टवती |। रामस्य समीपे तं मृगम् आनेतुं सूचयति |परन्तु।परन्तु रामः तस्य मृगस्य कापट्यं ज्ञात्वा सीतां वारयति |। परं सीता हठेन तं मृगम् आनेतुं वदति |सीतायाः।सीतायाः आग्रहं सोढुम् अशक्तः रामः कुटिरे सीतायाः रक्षणार्थं लक्ष्मणं नियोज्य तं मृगमनुसृत्य गतवान् |। किञ्चित्समयानन्तरं 'हा लक्ष्मण! हा सीते!'इति चीत्कारध्वनिः श्रूयते |तदा।तदा भीता सीता रामस्यैव ध्वनिरयम् इति मत्वा तस्य रक्षणार्थं लक्ष्मणं गन्तुं सूचयति |। किन्तु इदं कापट्यम् इति लक्ष्मणः सीतायै कथयति |तदा।तदा लक्ष्मणः सीतायाम् अनुरक्तः सन् इत्थं कथयतीति मत्वा सीता तं भर्त्सयति |। तदा अगतिकगत्या लक्ष्मणः सीतायाः रक्षणार्थं कुटीरस्य पुरतः रेखाः विरच्य तदतिरिच्य बहिः मा आगच्छतु इति उक्त्वा ध्वनिमनुसृत्य गतवान् |। तदा प्रच्छन्नवेषेण सन्यासीरूपं धृत्वा भिक्षाटनं कुर्वन् रावणः कुटीरस्य समीपमागतवान् |सीता।सीता भिक्षां दातुं कुटीरात् बहिरागता |तदा।तदा कापट्येन रावणः सीताम् अपहृत्य पुष्पकविमाने लङ्कां प्रति नीत्वा अशोकवने स्थापितवान् |।
== सीतायाः पातिव्रत्यम् ==
[[चित्रम्:Sita Mughal ca1600.jpg|right|200px|thumb|मुघल्jpg।right।200px।thumb।मुघल् चित्रकलायाम् अग्निप्रवेशं कुर्वती सीता, ca. 1600</small>]]
सीता पतिव्रतासु अन्यतमा |रावणेन।रावणेन सीतायाः अपहरणानन्तरमपि अशोकवने सीता रामध्याने एव मग्ना आसीत् |। रावणः बहुवारं सीतायाः सकाशं गच्छति चेदपि सीता तस्य मुखमपि न पश्यति |। रावणवधानन्तरं अग्निप्रवेशेन स्वस्याः पातिव्रत्यं लोकमुखाय दर्शयति |।
:::::::::[[अहल्या]] [[द्रौपदी]] सीता [[तारा]] [[मण्डोदरी]] तथा |।
:::::::::पञ्चकं ना स्मरेन्नित्यं महापातकनाशनम् ||।।
इत्यस्मिन् श्लोके पञ्च पतिव्रताः उक्ताः |। तासु सीतापि अन्यतमा |।
== आधाराः ==
[[श्रेणी:निर्वाचितलेखः]]
[[वर्गः:रामायणस्य पात्राणि|सीतापात्राणि।सीता]]
[[als:Sita]]
|