"एल्लोरागुहाः" इत्यस्य संस्करणे भेदः

No edit summary
No edit summary
पङ्क्तिः १:
{{Infobox विश्वपरम्परास्थानानि
=='''एल्लोरागुहाः'''==
| WHS = एलोरा गुफ़ाएं
| Image = [[Image:Kailasha temple at ellora.JPG|thumb|right|250px|कैलाशनाथ मन्दिर, (गुफा 16) चट्टान के ऊपर से लिया चित्र]]
| State Party = {{IND}}
| Type = सांस्कॄतिक
| Criteria = (i)(iii)(vi)
| ID = b 243
| Region = [[List of World Heritage Sites in Asia and Australasia|एशिया-प्रशांत]]
| Year = 1983
| Session =
| Link = http://whc.unesco.org/en/list/243
}}
'''एलोरा''' या '''एल्लोरा''' (मूल नाम वेरुल) एक पुरातात्विक स्थल है, जो [[भारत]] में [[औरंगाबाद]], [[महाराष्ट्र]] से 30 कि.मि. (18.6 मील) की दूरी पर स्थित है। इन्हें [[राष्ट्रकूट वंश]] के शासकों द्वारा बनवाया गया था। अपनी स्मारक गुफाओं के लिये प्रसिद्ध, एलोरा [[युनेस्को]] द्वारा घोषित एक [[विश्व धरोहर स्थल]] है।
 
एलोरा भारतीय पाषाण शिल्प स्थापत्य कला का सार है, यहां 34 "गुफ़ाएं" हैं जो असल में एक ऊर्ध्वाधर खड़ी चरणाद्रि पर्वत का एक फ़लक है। इसमें [[हिन्दू]], [[बौद्ध]] और [[जैन]] गुफ़ा मन्दिर बने हैं। ये पांचवीं और दसवीं शताब्दी में बने थे। यहां 12 बौद्ध गुफ़ाएं (1-12), 17 हिन्दू गुफ़ाएं (13-29) और 5 जैन गुफ़ाएं (30-34) हैं। ये सभी आस-पास बनीं हैं, और अपने निर्माण काल की धार्मिक सौहार्द को दर्शाती हैं।
 
एलोरा के 34 मठ और मंदिर औरंगाबाद के निकट 2 किमी के क्षेत्र में फैले हैं, इन्हें ऊँची बेसाल्ट की खड़ी चट्टानों की दीवारों को काट कर बनाया गया हैं। दुर्गम पहाड़ियों वाला एलोरा 600 से 1000 ईसवी के काल का है, यह प्राचीन भारतीय सभ्यता का जीवंत प्रदर्शन करता है। बौद्ध, हिंदू और जैन धर्म को भी समर्पित पवित्र स्थान एलोरा परिसर न केवल अद्वितीय कलात्मक सृजन और एक तकनीकी उत्कृष्टता है, बल्कि यह प्राचीन भारत के धैर्यवान चरित्र की व्याख्या भी करता है। <ref>{{cite web
|url=http://hindi.incredibleindia.org/heritage/ellora_caves.htm|title=अतुल्य भारत|publisher=इनक्रेडेबल इंडिया |accessdate=2007-6-23
}}</ref>
यह यूनेस्को की विश्व विरासत में शामिल है।<ref>{{cite web
|url=http://whc.unesco.org/en/list/243|title=Ellora UNESCO World Heritage Site |publisher=|accessdate=2006-12-19}}</ref>
 
==चित्र दीर्घा==
<gallery>
Image:Ellora Kailash temple Nataraj painted panel.jpg|नृत्य करते [[नटराज]] की [[कैलाश पर्वत]] पर प्रतिमा, गुफा संख्या-16. इस पर रंग रोगन अभी भी भरपूर दिखता है, जो कभी पूरी गुफा में लगा था।
Image:Ellora-caves-1.jpg|भित्ति चित्र- शिव पार्वती विवाह चित्र
Image:Ellora cave10 001.jpg|बौद्ध काष्ठ-शिल्पी गुफा (गुफा-१०)
Image:Ellora cave12 001.jpg|गुफा १२
Image:Ellora cave34 001.jpg|गुफा-३४, यक्षिणी शिल्प
Image:Ellora7.JPG|एल्लोरा में जैन गुफा
</gallery>
{{-}}
== यह भी देखें==
*[[कैलाश मंदिर]]
*[[भारतीय पाषाण वास्तुकला]]
{{प्राचीन भारतीय कला}}
==संदर्भ==
<references/>
== बाहरी सूत्र==
{{commonscat|Ellora Caves}}
*[http://www.maharashtratourism.gov.in/mtdc/HTML/MaharashtraTourism/Default.aspx?strpage=VituralTourvideo.html Video of the caves MTDC site]
*[http://whc.unesco.org/en/list/243/ Ellora Caves in UNESCO List]
*[http://india.shilpasayura.org/ Ellora Art Archetecture Heritage and Culture Exhibition]
*[http://www.india-picture.net/Elura Pictures of Ellora from india-picture.net]
*[http://www.indiamonuments.org Pictures of Ellora and other rock cut caves]
*[http://www.goagossipcafe.blogspot.com/ Pictures of Ellora]
{{World Heritage Sites in India}}
 
{{coor title dms|20|01|35|N|75|10|45|E}}
 
 
एल्लोरागुहाः [[औरङ्गबाद]]प्रदेशात् वायव्यदिशि वर्तन्ते । तासां स्थानीयं नाम ‘[[वेरुललेनी]]’ इति । एल्लोरागुहाः [[राष्ट्रकूट]]वंशीयैः पञ्चमशतकात् तः दशमशतकयोः मध्यभागे निर्मिताः । ताः शिलाकर्तनशिल्पकलाशैल्याः मूर्तरुपाः सन्ति । एल्लोरायाः पर्वतीये प्रदेशे ३४ छिन्नशिलामन्दिराणां समुच्चयः वर्तते । पुरातनीयस्य मध्ययुगीयस्य च [[भारतम्|भारतस्य]] मुख्यभूतानां [[हिन्दुधर्मः|हिन्दु]] - [[बौद्धदर्शनम्|बौद्ध]] - [[जैनदर्शनम्|जैनमतानां]] प्रतिनिधिरुपाः वर्तन्ते इमाः गुहाः । दाक्षिणात्यकलाशैल्याः अन्तिमस्तरीया परिपूर्णता अत्र द्र्ष्टुं शक्या । मानवमनीषायाः अत्यपूर्वा अभिव्यक्तिः जाता अस्ति अत्र ।
Line १० ⟶ ५९:
[[वर्गः:महारष्ट्रस्य प्रेक्षणीयस्थानानि]]
[[वर्गः:भारतीयकलास्थानानि]]
 
 
 
[[bn:ইলোরা গুহাসমূহ]]
[[ca:Ellora]]
[[cs:Éllóra]]
[[da:Ellora Caves]]
[[de:Ellora]]
[[en:Ellora Caves]]
[[eo:Ellora]]
[[es:Ellora]]
[[eu:Ellora]]
[[fa:غارهای الورا]]
[[fi:Ellora]]
[[fr:Ellorâ]]
[[gu:ઇલોરાની ગુફાઓ]]
[[hr:Špilje Ellore]]
[[hy:Էլլորա]]
[[id:Gua Ellora]]
[[it:Ellora]]
[[ja:エローラ石窟群]]
[[ka:ელორის გამოქვაბული]]
[[kn:ಎಲ್ಲೋರ]]
[[ko:엘로라 석굴]]
[[lt:Eloros olos]]
[[ml:എല്ലോറ ഗുഹകൾ]]
[[nl:Ellora]]
[[pl:Elura]]
[[pt:Grutas de Ellora]]
[[ro:Ellora]]
[[ru:Эллора]]
[[sv:Elloragrottorna]]
[[ta:எல்லோரா]]
[[te:ఎల్లోరా గుహలు]]
[[uk:Еллора]]
[[ur:ایلورا]]
[[zh:埃洛拉石窟]]
"https://sa.wikipedia.org/wiki/एल्लोरागुहाः" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्