राष्ट्रकूटवंशः

फलकम्:Infobox former country/autocat

ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು ಕ್ರಿ.ಶ. ೮ ರಿಂದ ೧೦ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ದಖ್ಖನವನ್ನು ಆಳಿದ ರಾಜವಂಶ. ದಂತಿದುರ್ಗನಿಂದ ಮೊದಲುಗೊಂಡ ಇವರ ಮೂಲಸ್ಥಾನ ಲಟ್ಟಲೂರು ಆಗಿದ್ದು, ತದನಂತರ ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿ ಮಾನ್ಯಖೇಟದಿಂದ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದರು.

होय्सळवंशः ಹೊಯ್ಸಳವಂಶ
साम्राट्
क्रि.श. १०००–क्रि.श. १३४६
Flag
Location of होय्सळवंशः
राजधानी	Not specified
भाषाः	संस्कृतम्, कन्नडभाषा च ।
धर्मः	सनातनधर्मः
Government	एकप्रभुत्वम्
हतिहासः
- स्तम्भित	क्रि.श. १०००
- Earliest records
- Disestablished	क्रि.श. १३४६

ಇತಿಹಾಸ

ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಅರಸರು (753-982)
ದಂತಿದುರ್ಗ	(735 - 756)
ಮೊದಲನೇ ಕೃಷ್ಣ	(756 - 774)
ಇಮ್ಮಡಿ ಗೋವಿಂದ	(774 - 780)
ಧ್ರುವ ಧಾರಾವರ್ಷ	(780 - 793)
ಮುಮ್ಮಡಿ ಗೋವಿಂದ	(793 - 814)
ಮೊದಲನೇ ಅಮೋಘವರ್ಷ	(814 - 878)
ಇಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣ	(878 - 914)
ಮುಮ್ಮಡಿ ಇಂದ್ರ	(914 -929)
ಇಮ್ಮಡಿ ಅಮೋಘವರ್ಷ	(929 - 930)
ನಾಲ್ವಡಿ ಗೋವಿಂದ	(930 – 936)
ಮುಮ್ಮಡಿ ಅಮೋಘವರ್ಷ	(936 – 939)
ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣ	(939 – 967)
ಕೊಟ್ಟಿಗ ಅಮೋಘವರ್ಷ	(967 – 972)
ಇಮ್ಮಡಿ ಕರ್ಕ	(972 – 973)
ನಾಲ್ವಡಿ ಇಂದ್ರ	(973 – 982)
ಇಮ್ಮಡಿ ತೈಲಪ (ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರು)	(973-997)

ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ರೀತಿಯ ರಚನೆಗಳು ಇದ್ದವೆಂದು ತಿಳಿದು ಬರುವುದು. ಬದಂಡೆ, ಚತ್ರಾಣ, ಮುಂತಾದ ಕಾವ್ಯಭೇದಗಳಿದ್ದವು. ಪ್ರಾಂತದ ಭಾಷೆ ತಿರುಳುಗನ್ನಡವೆಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದಿತ್ತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನೃಪತುಂಗನಿಗಿಂತಲು ಹಿಂದೆ ಅನೇಕ ಕವಿಗಳಿದ್ದರೆಂದು ರಾಜಾ ನೃಪತುಂಗನು ತನ್ನ ’’ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗ’’ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಕನ್ನಡರೂಪ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ೫ ನೇ ಶತಮಾನದ ಕನ್ನಡದ ಶಾಸನದ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿಯಿಂದ ಗೋದಾವರಿಯವರೆಗೆ ಇದ್ದ ನಾಡು ಕನ್ನಡನಾಡು ಎಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಜೈನ ಕವಿಗಳಿದ್ದರು. ಶಿವಕೋಟಿ ಆಚಾರ್ಯನ ‘’ವಡ್ಡಾರಾಧನೆ’’ ಮೊದಲ ಗದ್ಯಕೃತಿ ರಚಿತವಾಗಿತ್ತು.