"खम्मम् मण्डलम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

|type = मण्डलम्जनपदम्

'''खम्मम् मण्डलम्जनपदम्''' (Khammam district) आन्ध्रप्रदेशराज्ये स्थितमेकं मण्डलम्जनपदम् । अस्य मण्डलस्य केन्द्रं [[खम्मम्]] नगरम् ।

==इतिहासः==

[[१९५३]] तमे वर्षे आविष्कृतम् इदं मण्डलम्जनपदम् । गजपतयः रेड्डिराजाः, विजयनगरराजाः गोलकोण्डनवाब् जनाः चिरं पर्यपालयन् । प्राग्गोदावरीमण्डलात् केचन प्रदेशाः अस्मिन् मण्डले संयोजिताः ।

अस्य प्राच्यां दिशि उभयगोदावरीमण्डलं, पश्चिमे वरङ्गल्, नल्गोण्डमण्डलं, उत्तरे मध्यप्रदेशे ओडिष्षाराज्यं, दक्षिणे कृष्णामण्डलं च सीमायां वर्तन्ते । मण्डलस्य ५७.७५% भूभागे अटवी विस्तृता । अतः राज्यस्य अत्यधिकः अरण्यगत भूभागः अस्मिन् मण्डले एव वर्तते ।

खनिजसम्पदाम् इदं मण्डलं स्रोतः वर्तते । अङ्गारनिक्षेपाणाम् आविष्कारः क्रियमाणः अस्ति । सिङ्गरेणि कालनीस् इत्यस्य अध्वर्यवे कोत्तगूडेम् इल्लेन्दुप्रान्तयोः मौलारं इत्यस्मिन् प्रान्ते ताम्रखनिजम् उपलभ्यते । भद्राचलं, वर्गम्पाडु, पाल्वञ्च इत्यादि परिसरेषु ग्राफैट्, खम्मं परिसरे कोरण्डखनिजं, डोलमैट्, क्रोमैट्, इल्लेन्दुबेतम्पूडिप्रान्तयोः सुधाशिलाश्च उपलभ्यन्ते । पाल्वञ्चसमीपे अयः कर्मागारः, मणुगूरुप्रान्ते भारजलकर्मागारः, कोत्तगूडें प्रान्ते अङ्गारविद्युत्केन्द्रम् , भद्राचले कर्गदनिर्माणकेन्द्रम्, पारिश्रामिकविकासकेन्द्रं खम्मं समीपे च विलसन्ति । मण्डलेस्मिन् १८१ कि.मी मितप्रदेशे [[गोदावरीनदी]] प्रवहति । किन्नेरसानि, मनेरु, आकेर्रु, पालेरु, वैरा इत्याद्युपनद्यः च अत्र प्रवहन्ति । ४०% भूमौ सेद्यं क्रियते ।

* [[ मुदिगोण्ड]]

* [[ खम्मम् ]]

* [[ कोणिजेर्ल]]

* [[ चिन्तकाणि]]

* [[ कूसुमञ्चि]]

* [[ खम्मम् (ग्रामीणम्)]]

* [[ तिरुमलायपालेम्]]

* [[ येर्रुपालेम्]]

* [[ मधिर]]

* [[ बोनकल्]]

* [[ वैरा]]

* [[ तल्लाड]]

* [[ कल्लूरु]]

* [[ पेनुबल्लि]]

* [[ वेंसूरु]]

* [[ सत्तुपल्लि]]

* [[ दम्मपेट्]]

* [[ अश्वारावुपेट]]

* [[ इल्लेन्दु]]

* [[ सिङ्गरेणि]]

* [[ कामेपल्लि]]

* [[ गार्ल]]

* [[ बय्यारम्]]

* [[ गुण्डाल]]

* [[ टेकुलपल्लि]]

* [[ कोत्तगूडेम्]]

* [[ पाल्वञ्च]]

* [[ जूलूरुपाडु]]

* [[ चन्द्रगोण्ड]]

* [[ रानुकूरु]]

* [[ बूर्गुम्पाड्]]

* [[ कुक्नूरु]]

* [[ वेलेर्पाडु]]

* [[ मणुगूरु]]

* [[ अश्वापुरम्]]

* [[ पिनपाक्]]

* [[ दुम्मुगूडेम्]]

* [[ भद्राचलम्]]

* [[ कूनवरम्]]

* [[ वररामचन्द्रपुरम् ]]

* [[ चिन्तूरु]]

* [[ वाजेडु]]

* [[ वेङ्कटापुरम्]]

* [[ चेर्ल]]

|Centre = खम्मम् मण्डलम्जनपदम्

|North = [[दन्तेवाड़ामण्डलम्दन्तेवाड़ाजनपदम्]], [[छत्तीसगढराज्यम्]]

|Northeast = [[मल्कांगिरि मण्डलम्जनपदम्]], [[ओडिशाराज्यम्]]

|Southeast = [[पश्चिमगोदावरीमण्डलम्पश्चिमगोदावरीजनपदम्]]

|South = [[कृष्णामण्डलम्कृष्णाजनपदम्]]

|Southwest = [[नल्गोण्डामण्डलम्नल्गोण्डाजनपदम्]]

|West = [[वरङ्गलमण्डलम्वरङ्गलजनपदम्]]

|Northwest = [[बिजापुरमण्डलम्बिजापुरजनपदम्]], [[छत्तीसगढराज्यम्|बिजापुरमण्डलम्बिजापुरजनपदम्]], [[छत्तीसगढराज्यम्]]