"महाराष्ट्रराज्यम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

| map_caption =[[भारतम्|भारतेभारत]]देशे [[महाराष्ट्रम्|महाराष्ट्रस्यमहाराष्ट्र]]राज्यम् स्थाननिर्देशः

| established_date = १९६०तमवर्षस्य१ मेमासस्यमे प्रथमदिनाङ्कः१९६० {{nowrap|([[महाराष्ट्रदिनम्]])}}

| p1 = [[महाराष्ट्रस्य मण्डलानि|३५l३५]]

| leader_name = [[के. शङ्करनारायणन्]]

| leader_name1 = [[पृथ्विराज्पृथ्विराज चौहाण्चव्हाण]] ([[Indian National Congress|INC]])

| blank1_info_sec1 = 12th७ तम (2005२००५)

'''महाराष्ट्रराज्यम्''' ({{lang-mr|महाराष्ट्रराज्य}} {{lang-en|Maharashtra State}}) [[भारतम्|भारतस्‍यभारतस्यय]] पश्‍चिमेपश्चिनमदिशि विद्यमानं किञ्चन राज्यम् अस्‍ति ।अस्ति|, [[मुम्बई]] इति महाराष्ट्रराज्यस्य राजधानी । अन्यानि नगराणि [[नागपुरम्|नागपुरं]], [[पुणे]], [[सोलापुरम्]] इत्यादयः।इत्यादयः । [[भारतम्|भारतस्य]] विस्तारे ९.८४% क्षेत्रफलंविस्तारः महाराष्ट्रराज्येमहाराष्ट्रराज्यस्य अस्ति । महाराष्ट्रस्यराज्यस्य जनसङ्ख्या ९,६७,५२,२४७ मिता । जनसंख्यायाः घनत्वम् ३१४.४२ जनाः प्रति वर्ग किमी. इत्यस्ति । महाराष्ट्रम् अतीव धनसम्पन्नम् राज्यम् अस्ति । अयं प्रान्तःपश्चिमदिशि [[भारतम्|भारतस्य]]अरबी सकलगृहोत्पादने १३.२% , औद्योगिक उत्पादने च १५% च योगदानं करोति । क्षेत्रफलस्य दृष्टया महाराष्ट्रं [[भारतम्|भारतस्यसमुद्रः]] तृतीयं तथा लोकसंख्या विषये च द्वितीयं राज्यं भवति । [[भारतम्|भारतस्य]] विकसितराज्यम् अस्ति महाराष्ट्रम् । राज्यस्य पश्चिमे अरबी समुद्रतट: वर्तते । [[मुम्बई]] महाराष्ट्रस्यमहाराष्ट्रराज्यस्यस्य राजधानी, [[नागपुरम्नागपुरमण्डलम्|नागपुरंनागपुर]]नगरं तु महाराष्ट्रस्यमहाराष्ट्रराज्यस्य उपराजधानी ।

[[भारतस्य स्वातन्त्र्यसङ्ग्रामः|भारतीयस्वातंत्र्यसङ्ग्रामे]] महाराष्ट्रराज्यस्य [[मुम्बई|मुम्बईनगर्याःमुम्बईनगरस्य]] च योगदानम् अपूर्वमासीत् । भारतीय-काँग्रेस-[[भारतीयराष्ट्रियकाङ्ग्रेस्|काङ्ग्रेस]] इत्यस्य सङ्घटनस्य प्रथमं सम्मेलनं अत्रैव अभवत्।अभवत् । तथा हि [[महात्मा गान्धिः|महात्मागान्धीमहोदयेन]] एकसहस्र-नवशतद्विचत्वारिंशत्तमे(१९२४)९ क्रिस्ताब्देअगस्त ऑगस्ट-मासस्य नवम्यां१९२४ तिथौदिनाङ्के अत्रत्यगोवालियाटॅंकतःअत्रत्यगोवालियाटैङ्कतः 'मुच्यतां भारतवर्षम्' इति घोषणा दत्ता आसीत् । तदा समग्र:समग्रः देशः अपि रोमाञ्चितः अभवत् । स्वातंत्र्यपूर्वकालादारभ्य समाजसुधारणास्वपि सकलं महाराष्ट्रराज्यम् अग्रेसरमासीत्अग्रणीः आसीत् । यतः [[ज्योतिबाफुले|महात्मा फुले]], राजर्षिशाहूछत्रपतिः [[राजर्षिशाहु]], भारतरत्नं डॉ. [[बि.आर्.अम्बेड्करः|आम्बेडकरमहोदयसदृशा:आम्बेडकरमहोदयसदृशाः]] अग्रगण्या:अग्रगण्याः समाजोद्धारका:समाजोद्धारकाः महाराष्ट्रराज्यमिदम् अलङ्कृतवन्तः । लोकमान्यतिलकसदृशा:[[बाल अभूतपूर्वागङ्गाधर तिलक|लोकमान्यतिलकसदृशाः]] अभूतपूर्वाः राष्ट्रियनेतारः अत्र जन्म प्राप्तवन्त: सन्तिप्राप्तवन्तः । शून्यषण्णवैकमिते(१९६०)१ मे मासस्य१९६० प्रथमदिनाङ्केदिनाङ्के महाराष्ट्रराज्यं निर्मितम् । ततः प्रभृति:प्रभृतिः राज्येनानेनराज्यमिदं प्रगतिपथे एव पदं कृतम्अस्ति ।

महाराष्ट्रराज्यस्थापना ऐतिहासिक:ऐतिहासिकः महत्वपूर्णविषय:महत्वपूर्णविषयः । [[संयुक्तमहाराष्ट्रान्दोलनम्|संयुक्तमहाराष्ट्रान्दोलनं]] महाराष्ट्रराज्यनिर्माणस्य कारणम् । १९५० त:तः १९६० पर्यन्तम् आन्दोलनम् अभूत् । १९६० पर्यन्तं पश्चिममहाराष्ट्रविभाग:पश्चिममहाराष्ट्रविभागः 'मुम्बईराज्ये', मराठवाडाविभागस्य ५ उपमण्डलानि [[हैदराबाद्]]संस्थाने, विदर्भविभागस्य ८ मण्डलानि मध्यप्रान्ते (इदानीन्तनमध्यप्रदेशे) समाविष्टानि आसन् । यद्यपि केन्द्रसर्वकारेण 'भाषानुसारेण राज्यरचना भवेत्' इति निर्णय:निर्णयः १९५० तमे वर्षे एव कृत:कृतः, तथापि भाषानुसारं विभाजनं न जातमत्र । अत:अतः १० वर्षाणि यावत् आन्दोलनं कृतं, महत्परिश्रमेण, बहूनां जनानां बलिदानेन च १ 'मे' १९६० दिने महाराष्ट्रराज्यस्य स्थापना जाता । अस्मिन् आन्दोलने मध्यमवर्गीयजना:मध्यमवर्गीयजनाः, कर्मकरजना:कर्मकरजनाः, कृषका:कृषकाः, विचारवन्त:विचारवन्तः जना:जनाः भागं गृहीतवन्त:गृहीतवन्तः । अतः इदम् आन्दोलनम् अभिव्यापकम् आसीत् ।

महाराष्ट्रराज्यस्य विभागाः -