"वायुः" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः १:
{{तलं गच्छतु}}
[[चित्रम्:Air Bending theory.JPG|thumb|right|200px|वायोः गुह्यस्वरूपम्]]
'''वायुः''' ({{IPA audio link|वायुः.ogg}} {{IPAc-en|ˈ|v|aː|j|ʊ|h|ʊ}}) ({{lang-hi|वायु}}, {{lang-en|Air}}) अस्माकं जीवनस्य अत्यावश्यकं तत्त्वं वर्तते । वायुं विना जीवनम् असम्भवम् अस्ति । प्रतिदिनं वयं द्विवारं त्रिवारं वा भोजनं कुर्मः । एकस्मिन् दिवसे अपि अनेकवारं वयं जलं पिबामः । किन्तु श्वसनं वयं प्रतिक्षणं कुर्मः । जीवनाय वायुः सर्वेभ्यः जीवेभ्यः आवश्यकः वर्तते ।<ref>{{Cite book|author=राष्ट्रीय शैक्षिक अनुसंधान और प्रशिक्षण परिषद् (NCERT)|title=भौतिक भूगोल के सिद्धान्त, |publisher=राष्ट्रीय शैक्षिक अनुसंधान और प्रशिक्षण परिषद् (NCERT)| isbn=8174505318|page=81|year=2006 }}</ref>
Line १० ⟶ ८:
==वायुमण्डलस्य सङ्घटनम्==
वायुमण्डलं वायुभिः, जलबाष्पेन, रजकणैः च निर्मितम् अस्ति । श्वसनक्रियायां वयं वायोः उपयोगं कुर्मः । वास्तविकतया वायुमण्डलम् अनेकानां वायूनां मिश्रणं भवति । वायुमण्डले बहवः वायवः प्राप्यन्ते । यथा – [[नाइट्रोजन|नाइट्रोजन्]], [[आक्सिजन|ऑक्सीजन्]], [[कार्बन् डाई ऑक्साइड्]], [[हीलियम्]][[,]] ऑजोन्, ऑर्गान्, [[हाइड्रोजन|हाइड्रोजन्]] च । तेषु [[नाइट्रोजन|नाइट्रोजन्]], [[आक्सिजन|ऑक्सीजन्]] च [[वायुमण्डलम्|वायुमण्डलस्य]] बृहत्तमेषु भागेषु प्राप्यते । अन्ये वायवः अल्पमात्रायां प्राप्यन्ते । [[वायुमण्डलम्|वायुमण्डले]] रजकणाः अपि सन्ति ।<ref>{{Cite book|author=राष्ट्रीय शैक्षिक अनुसंधान और प्रशिक्षण परिषद् (NCERT)|title=हमारा पर्यावरण|publisher=राष्ट्रीय शैक्षिक अनुसंधान और प्रशिक्षण परिषद् (NCERT)| isbn=8174507485|page=20|year=2007 }}</ref>
Line ४२ ⟶ ४१:
==[[वायुमण्डलम्|वायुमण्डलस्य]] संरचना==
{{Main|वायुमण्डलम्}}
वायुमण्डलं पृथक्-पृथक् घनत्वस्य, तापमानस्य च स्तरैः निर्मितम् अस्ति । [[पृथ्वी|पृथिव्याः]] स्तरे घनत्वम् अधिकं भवति । किन्तु औन्नत्ये सति घनत्वस्य क्षयः भवति ।
वायुमण्डलं स्थलमण्डलात् १६०० कि. मी. पर्यन्तम् उन्नतम् अस्ति । घटकानां, तापमानस्य च आधारेण वायुमण्डलस्य पञ्च भागाः सन्ति । स्थलमण्डलात् तेषां मण्डलानां क्रमशः स्थानं वर्तते । तेषु – क्षोभमण्डलं, समतापमण्डलं, मध्यमण्डलं, बाह्यवायुमण्डलं, बहिर्मण्डलं च ।
===वायुभारः===
|