"भक्तिः" इत्यस्य संस्करणे भेदः

:::'''सम्यक् प्रेक्ष्य शरण्यसारथिगिरामन्ते रमन्ते बुधाः ॥ (र.त्र. सा.)

#विवेकः – अदुष्टान्नात् कायशुध्दिः <br />

#विमोकः – कामानभिष्वङ्गः<br />

#अभ्यासः – पुनः पुनरालम्बनसंशीलनम्<br />

#क्रिया –पञ्चमहायज्ञानुष्ठानम्<br />

#कल्याणम् –सत्यार्जवदयाऽहिंसादिरुपम्<br />

#अनवसादः – दैन्याभावः<br />

#अनुध्दर्षः – तुष्ट्यभावः <br />

एवमनेन भक्तियोगेन भगवान् लभ्यते ।<br />

#आनुकूल्यस्य सङ्कल्पः <br />

#प्रातिकूल्यस्य वर्जनम् <br />

#रक्षिष्यतीति विश्वासः<br />

#गोप्तृत्ववरणं तथा ।<br />

#आत्मनिक्षेप <br />

एवं च भक्तिमार्गात् अष्टाङ्गपरिनिष्ठि तयोगसाध्यात् प्रपत्तिमार्ग एव श्रेयस्करः ।<br />

#शरणागतिरुपप्रपत्तेः भक्त्यङ्गत्वमेवाभ्युपेयम् । न स्वातन्त्र्येण मोक्षसाधनत्वम् । ‘शरणमहं प्रपद्ये’ इत्यादिवाक्यानां ज्ञानादपवर्गप्रतिपादकवाक्यानामिव ज्ञान-शरणागतिसाध्यमक्त्या मुक्तिरित्येवार्थः ।<br />

#‘सर्वधर्मान् परित्यज्य’ ‘दैवी ह्येषा गुणमयी’ इत्यादौ रामानुजैः प्रपत्तेः भक्त्यङ्गत्वमेवोक्तं भाष्ये, न तु स्वातन्त्र्येण मोक्षसाधनत्वम् ।<br />

#मोक्षे आनन्दतारतम्याभावात् ‘अर्के चेदिति’ न्यायेन प्रपत्त्या मोक्षो सम्भवति कुतो वा भक्तिमार्गानुसरणम् ।<br />

#ऋष्याद्युत्तमानां सत्य-शम-दम-दान-धर्म –प्रजनन- अग्निहोत्रयज्ञाद्यष्टाङ्गसम्पन्नानामेव भक्तावधिकारः । अन्येषां प्रपत्ताविति तु प्रमाणविरुध्दम् । भक्तावधिकारः सर्वेषामस्ति, उक्तं च भगवते- ‘आभीकङ्कायवनाः शकादयः’ ‘भक्त्या तुतोष भगवान् ननु यूथपाय’ ‘नालं द्विजत्वं देवत्वं ऋषित्वं वासुरात्मजाः । प्रीणनाय मुकुन्दस्य…. । प्रीयतेऽमलया भक्त्या हरिरन्यद् विडम्बनमिति’ इति प्रह्लादोक्तेश्च भक्तौ न सर्वेऽधिकारिण इति शास्त्रविरुध्दं वचः ।<br />

अस्याः कारिकाया आशयविशेष आविष्कृतः श्रीमट्टीकाकृत्पादैः –

उक्तोऽयमर्थः श्रीमद्भागवतेऽपि –

मनोगतिरविच्छि न्ना यथा गङ्गाम्भसोऽम्बुधौ ॥(भाग. ३. २६. ११)<br />