|
}}
अयोध्यायाः राममन्दिरं किञचन हिन्दूमन्दिरम् । एतत् मन्दिरं उत्तरप्रदेशराज्यस्य अयोध्यायां रामजन्मस्थाने विद्यते <ref>{{Cite web|title=Land levelling for Ayodhya Ram temple soon, says mandir trust after video conference|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2020/may/07/land-levelling-for-ayodhya-ram-temple-soon-says-mandir-trust-after-video-conference-2140354.html|last=Bajpai|first=Namita|date=7 May 2020|website=The New Indian Express|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=8 May 2020}}</ref> ०६-०८-२०१८ तमे दिनाङ्के भारतस्य प्रधानमन्त्री नरेन्द्रमोदी देवालयस्य अस्य शिलान्यासम् अकरोत् । हिन्दूजनाः एतत्स्थानं भगवतः श्रीरामचन्द्रस्य जन्मस्थानं मन्यन्ते । रामं विष्णोः सप्तमः अवतारः इति मत्वा पूजयन्ति च । १५२८ तमे वर्षे मुघल् राजा बाबरः राममन्दिरं भङ्क्त्वा बाबरीमस्जिद् इति यवनप्रार्थनामन्दिरं निर्मितवान् । रामजन्मभूमिविषये बहवः विवादाः आसन् । १९९२ तमे वर्षे करसेवकानां गणेन बाब्रि मस्जिद् भङ्क्तम् ।
[[ಅಯೋಧ್ಯೆ|ಅಯೋಧ್ಯೆಯ]] ರಾಮಮಂದಿರ [[ಹಿಂದೂ]] [[ದೇವಸ್ಥಾನ|ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು]], ಇದನ್ನು [[ಭಾರತ|ಭಾರತದ]] [[ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ|ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ]] [[ಅಯೋಧ್ಯೆ]]ಯಲ್ಲಿರುವ [[ಶ್ರೀ ರಾಮ ಜನ್ಮಭೂಮಿ|ರಾಮ ಜನ್ಮಭೂಮಿಯ]] ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿದೆ..<ref>{{Cite web|title=Land levelling for Ayodhya Ram temple soon, says mandir trust after video conference|url=https://www.newindianexpress.com/nation/2020/may/07/land-levelling-for-ayodhya-ram-temple-soon-says-mandir-trust-after-video-conference-2140354.html|last=Bajpai|first=Namita|date=7 May 2020|website=The New Indian Express|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=8 May 2020}}</ref> ೦೬-೦೮-೨೦೧೮ ರಂದು [[ಭಾರತ]]ದ [[ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ|ಪ್ರಧಾನಿ]] [[ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ|ನರೇಂದ್ರಮೋದಿ]] [[ದೇವಸ್ಥಾನ|ದೇವಾಲಯದ]] ಶಿಲಾನ್ಯಾಸವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು. [[ಹಿಂದೂ|ಹಿಂದೂಗಳು]] ಈ ಸ್ಥಳವು [[ರಾಮ|ರಾಮನ]] ಜನ್ಮಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ, [[ರಾಮ]] [[ವಿಷ್ಣು|ವಿಷ್ಣುವಿನ]] ಏಳನೇ ಅವತಾರ ಎಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ೧೫೨೮ ರಲ್ಲಿ [[ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೊಘಲರು]] ರಾಮಮಂದಿರವನ್ನು ಕೆಡವಿ [[ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ|ಬಾಬರಿ]] ಮಸೀದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ರಾಮಜನ್ಮಭೂಮಿಯ ಸ್ಥಳದ ಬಗೆಗೆ ಅನೇಕ ವಿವಾದಗಳು ನಡೆದವು. ೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಕರಸೇವಕರ ಗುಂಪು [[ಮಸೀದಿ|ಮಸೀದಿಯನ್ನು]] ಕೆಡವಿತು.
ಈ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣದ ಹೊಣೆ ಶ್ರೀ ರಾಮ ಜನ್ಮಭೂಮಿ ತೀರ್ಥ ಕ್ಷೇತ್ರದ್ದು . [[ಗುಜರಾತ್|ಗುಜರಾತ್‌ನ]] ಸೋಮಪುರ ಕುಟುಂಬ ಈ [[ದೇವಸ್ಥಾನ|ದೇವಾಲಯವನ್ನು]] ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದೆ.
एतस्य देवालयस्य निर्माणस्य उत्तरदायित्वं श्रीरामजन्मभूमितीर्थक्षेत्रसमितेः वर्तते । गुजरात् राज्यस्य सोमपुरपरिवारः देवालयस्य विन्यासम् अकरोत् ।
==ಇತಿಹಾಸ==
[[File:Babri Masjid.jpg|thumb|right|೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಕೆಡವಲ್ಪಟ್ಟ ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ]] ▼[[ವಿಷ್ಣು]] ದೇವರ ಅವತಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ [[ರಾಮ|ರಾಮನು]] ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ . ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾದ ರಾಮಾಯಣದ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಮನು ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದನು. ಇದನ್ನು ರಾಮ್ ಜನ್ಮಭೂಮಿ ಅಥವಾ ರಾಮ್ ಲಲ್ಲಾ (ರಾಮನ ಬಾಲರೂಪ) ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ [[ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ|ಮೊಘಲರು]] ರಾಮ್ ಜನ್ಮಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ [[ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ|ಬಾಬರಿ ಮಸೀದಿ]] ಎಂಬ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಧ್ವಂಸ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮಸೀದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹಿಂದೂಗಳು ಹೋರಾಟವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ೧೮೫೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ವಿವಾದ ಉಂಟಾಯಿತು<ref name="HinduTitleDispute19">{{Cite news|last=Deepalakshmi|first=K.|date=8 November 2019|title=Ramjanmabhoomi-Babri Masjid title dispute: The story so far|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/ramjanmabhoomi-babri-masjid-title-dispute-the-story-so-far/article29925573.ece|access-date=25 July 2020|issn=0971-751X}}</ref>.
==इतिहासः==
▲[[File:Babri Masjid.jpg|thumb|right|೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಕೆಡವಲ್ಪಟ್ಟ ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ]]
भगवतः विष्णोः अवताररूपेण सम्मतः रामः व्यापकरूपेण हिन्दुभिः पूज्यते । प्राजीनभारतस्य महाकाव्ये रामायणे रामः अयोध्यायां जातः इत्युल्लेखः वर्तते । अतः अयोध्या रामजन्मभूमिः । रामस्य बालरूपम् एव रामलल्ला इति इति उच्यते । १५ शतके बाबरेण राममन्दिरस्थाने यवनप्रार्थनामन्दिरः निर्मितः । हिन्दूदेवालयः पुनर्निर्मातव्यः इति प्रयत्नाः तदानीमेव आरब्धाः । १८५० तमे दशके पुनः हिंसात्मकप्रतिभटनं आरब्धम् ।<ref name="HinduTitleDispute19">{{Cite news|last=Deepalakshmi|first=K.|date=8 November 2019|title=Ramjanmabhoomi-Babri Masjid title dispute: The story so far|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/ramjanmabhoomi-babri-masjid-title-dispute-the-story-so-far/article29925573.ece|access-date=25 July 2020|issn=0971-751X}}</ref>.
ವಿಶ್ವಹಿಂದೂಪರಿಷತ್विश्वहिन्दूपरिषदा ರಾಮಜನ್ಮಭೂಮಿಯरामजन्मभूमेः ಶಿಲಾನ್ಯಾಸವನ್ನುशिलान्यासार्थं ನಡೆಸಲು१९८० ೧೯೮೦तमे ರवर्षे ದಶಕದಲ್ಲಿपुनः ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನುप्रयत्नः ಆರಂಭಿಸಿತು.आरब्धः ಅಲಹಾಬಾದ್। ಹೈಕೋರ್ಟ್अलहाबाद् ನउच्चन्यायालयेन [[ಲಕ್ನೋ|ಲಖನೌ]]प्रयत्नः ಪೀಠअवरुद्धः ಶಿಲಾನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ। ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಯನ್ನುततः ನೀಡಿತು.अविवादिते ನಂತರस्थले ವಿವಾದಿತವಲ್ಲದमन्दिरं ಜಾಗದಲ್ಲಿनिर्मातुं ಶಿಲಾನ್ಯಾಸअनुमतिः ನಡೆಸಲುप्रार्थिता ಅನುಮತಿ। ನೀಡಲಾಯಿತು.तदानीन्तनः ಆಗಿನगृहसचिवः ಗೃಹಸಚಿವबूटासिंहः ಬೂಟಾಸಿಂಗ್विश्वहिन्दूपरिषदः ವಿ.ಹೆಚ್नायकाय ಪಿअशोकसिङ्घलाय ನಾಯಕऔपचारिकरूपेण ಅಶೋಕअनुमतिं ಸಿಂಘಲ್दत्तवान् ರಿಗೆ। ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿनवंबर् ಅನುಮತಿ९ ನೀಡಿದರು.१९८९ ನವಂಬರ್तमे ೯दिने ರ೯೮೯विश्वहिन्दूपरिषदः ರಂದುनेतृत्वे ವಿ.ಹೆಚ್.ಪಿसाधूनां ನಾಯಕರುगणेन ಹಾಗೂशिलान्यासः ಸಾಧುಗಳकृतः ಗುಂಪು ಹಳ್ಳ ತೆಗೆದು ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿತು. ಗರ್ಭಗುಡಿ ವಿವಾದಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿತ್ತು.।<ref>{{Cite web|first=Liz|last=Mathew|date=4 August 2020|title=Explained: The Ayodhya Ram temple journey, from November 9, 1989 to August 5, 2020|url=https://indianexpress.com/article/explained/explained-the-ayodhya-ram-temple-journey-from-november-9-1989-to-august-5-2020-6539284/|access-date=4 August 2020|website=The Indian Express|language=en}}</ref> बिहारस्थः [[ಬಿಹಾರ]] ಮೂಲದ ದಲಿತदलितनायकः ನಾಯಕशिलान्यासं ಶಿಲಾನ್ಯಾಸकृतवत्सु ಮಾಡಿದअन्यतमः ಮೊದಲआसीत् ಜನರಲ್ಲಿ। ಒಬ್ಬರಾದರು<ref>{{cite news |title=Ministry of Home Affairs notifies temple trust; RSS, VHP members kept out |url=https://www.thehindu.com/news/national/mha-notifies-ram-temple-trust/article30744476.ece |accessdate=31 July 2020 |work=The Hindu |date=5 February 2020}}</ref>.
[[file:K Parasaran.jpg|thumb|left|ಕೆ. ಪರಾಶರನ್]]
೬६ ಡಿಸೆಂಬರ್डिसेम्बर् ೧೯೯೨१९९२ ರಂದುतमे ವಿಶ್ವदिनाङ्के ಹಿಂದೂविश्वहिन्दूपरिषदा ಪರಿಷತ್भारतीयजनतापक्षेण ಮತ್ತುच [[ಭಾರತೀಯ१५०००० ಜನತಾजनानां ಪಕ್ಷ]]ವುकाचित् ಕರಸೇವಕರುशोभायात्रा ಎಂದುअयोध्यायां ಕರೆಯಲ್ಪಡುವआजयोजिता ೧೫೦೦೦೦। ಸ್ವಯಂಸೇವಕರನ್ನುशोभायत्रायां ಒಳಗೊಂಡभागग्रहीतारः ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿकरसेवकाः ಶೋಭಾಯಾತ್ರೆइति ಆಯೋಜಿಸಿತು.प्रसिद्धाः ಶೋಭಾಯಾತ್ರೆ। ಹಿಂಸಾತ್ಮಕವಾಯಿತು,शोभायात्रा ಕರಸೇವಕರುहिंसारूपं ಭದ್ರತಾगता ಪಡೆಗಳನ್ನೂ। ಲೆಕ್ಕಿಸದೆकरसेवकाः ಬಾಬ್ರಿभद्रताम् ಮಸೀದಿಯನ್ನುअपरिगणय्य बाबरीमस्जिदं ध्वस्तवन्तः ಉರುಳಿಸಿದರು.<ref name="tully">{{cite news|last=Tully|first=Mark|title=Tearing down the Babri Masjid|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/2528025.stm|accessdate=29 September 2010|newspaper=BBC News|date=5 December 2002}}</ref><ref name="Guha2007a">{{cite book|last=Guha|first=Ramachandra|title=India After Gandhi|year=2007|publisher=MacMillan|pages=582–598}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ndtv.com/news/india/report_sequence_of_events_on_december_6.php |title=Report: Sequence of events on December 6 |publisher=Ndtv.com |accessdate=20 June 2012}}</ref> ततः ತದನಂತರहिन्दूमुस्लिंगणयोः ಭಾರತದमिथः [[ಹಿಂದೂ]]कलहाः ಮತ್ತುजाताः [[ಮುಸ್ಲಿಂ]]। ಸಮುದಾಯಗಳन्यूनातिन्यूनं ನಡುವೆ२००० ಹಲವಾರುजनानां ತಿಂಗಳುಗಳप्राणार्पणम् ಗಲಭೆಯಾಯಿತು,अभवत् ಕನಿಷ್ಠ ೨೦೦೦ ಜನ ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಣಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.।<ref name="Guha2007b">{{cite book |last=Guha |first=Ramachandra |title=India After Gandhi |year=2007 |publisher=MacMillan |pages=633–659}}</ref>
अग्रिमेषु दिनेषु विवादविषये न्यायालये चर्चाः प्रवृत्ताः । देवालयस्य देवस्य रामलल्ला इत्यस्य नाम्ना न्यायलये भूम्यर्थं प्रार्थना उपस्थापिता । विश्वहिन्दूपरिषदः ज्येष्ठः कार्यकर्ता त्रिलोकिनाथपाण्डे रामलल्ला इत्यस्य प्रतिनिधिरूपेण स्थितः । के. पराशरन् रामस्य पक्षे प्रमुखः न्यायवादी आसीत् । अयोध्यायाः विष्यये नवम्बर् ९ २०१९ तमे दिने न्यायालयेन काचित् उद्घोषणा कृता । विवादितां भूमिं रामजन्मभूमिसमित्यै दातव्या इति निर्णयः उद्घोषितः<ref name="HinduTitleDispute19" /> । २०२० तमे वर्षे फेब्रवरी ५ तमे दिनाङ्के संसत्भवने देवालयनिर्माणस्य विषये उद्घाणषा कृता ।<ref>{{Cite news|last=Phukan|first=Sandeep|date=5 February 2020|title=PM announces Cabinet nod for Ram temple in Ayodhya|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/ram-temple-at-ayodhya-autonomous-trust-to-be-set-up-for-construction-says-pm-modi/article30740700.ece|access-date=9 May 2020|issn=0971-751X}}</ref>.
ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಭೂಮಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾನೂನು ವಿವಾದಗಳು ನಡೆದವು. ದೇವಾಲಯದ ದೇವತೆಯಾದ ರಾಮ್ ಲಲ್ಲಾ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ 1989 ರಲ್ಲಿ ದಾವೆ ಹೂಡಲಾಗಿತ್ತು. ಹಿರಿಯ ವಿಎಚ್‌ಪಿ ನಾಯಕ ತ್ರಿಲೋಕಿ ನಾಥ್ ಪಾಂಡೆ ರಾಮಲಲ್ಲಾನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಕೆ. ಪರಾಶರನ್ ರಾಮಲಲ್ಲಾನ ಪರವಾಗಿ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರು. ಅಯೋಧ್ಯೆ ವಿವಾದದ ಕುರಿತು ೨೦೧೯ ನವಂಬರ್ ೯ ರಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು. ವಿವಾದಿತ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ರಚಿಸಿದ ಶ್ರೀ ರಾಮ್ ಜನ್ಮಭೂಮಿ ತೀರ್ಥ ಕ್ಷೇತ್ರ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು<ref name="HinduTitleDispute19" />. ೨೦೨೦ ರ ಫೆಬ್ರವರಿ ೫ ರಂದು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು<ref>{{Cite news|last=Phukan|first=Sandeep|date=5 February 2020|title=PM announces Cabinet nod for Ram temple in Ayodhya|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/news/national/ram-temple-at-ayodhya-autonomous-trust-to-be-set-up-for-construction-says-pm-modi/article30740700.ece|access-date=9 May 2020|issn=0971-751X}}</ref>.
== ಶಿಲ್ಪಕಲೆ==
| 