"ज्योतिषम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

[[लगधः|लगध]]<nowiki/>-प्रणीतस्य वेदाङ्गज्यौतिषग्रन्थस्य श्लोकानां रहस्यं किम् इत्येतद् वस्तुतो विद्वद्धौरेयाणामपि दुर्गमम् । ग्रन्थस्यास्य अवतीर्णस्य ३४०० वर्षाणि व्यतीतानीति शङ्करबालदीक्षितस्य मतम्। [[बाल गङ्गाधर तिलक|लोकमान्यतिलक]]<nowiki/>-सुधाकरद्विवेदि-डॉ० थीवो-प्रभृतयो विद्वांसो ग्रन्थस्यास्य [https://olb88.vip/ slot] श्लोकान् व्याख्यातुं प्रायतन्त । भारतीयस्य ज्यौतिषशास्त्रस्य ग्रन्थ एष आद्यः। मन्यते यत्, न ततः प्राक् ज्यौतिषि क्वापि काचित् कृतिलिखिता प्राप्यते इति।

काउण्टजोर्णन्स्जानी-महोदयः स्वकीये 'थियोगोनी आफ दि हिन्दूज' इत्येतन्नामधेये ग्रन्थे लिखति यत्, कलियुगस्य आरम्भादेव भारतवर्षे ज्यौतिःशास्त्रस्यासीत् प्रसारः । सरहण्टर-महोदयः 'इण्डियन-गजेटियर'-मध्ये — 'अनेकेषु विषयेषु भारतीयानां ज्यौतिःशास्त्रं यवनप्रणीताज्ज्योतिःशास्त्रादुन्नततरमदृश्यत' इत्येतदुल्लिखति। कोलबूको नाम विद्वान् 'एलिफिस्टोन्स हिस्ट्री आफ इण्डिया, ग्रन्थे - 'अयनगतिमुद्दिश्य पृथिव्याः स्वपरिधौ दैनिकश्चावर्त्तनमधिकृत्य भारतीयैः यद्गणितं तदरबदेशीयगणनाशास्त्रादुच्चतरम्' इति वदति । विलसन अपि कथयति - भारतीयैः विद्वद्भिः ज्योतिर्विद्यायाम् अलौकिकी उन्नतिः कृता । भारतीयविदुषा शङ्करबालकृष्णदीक्षितेन सप्रमाणं सिद्धं कृतं यद् अस्य वेदाङ्गज्यौतिषशास्त्रस्य ई० पू० १४०० वर्षात् प्रागेवाभवत् । सुदूरात प्राचीनकालात् [https://mgmklub.co/ slot] सम्बद्धत्वेनेदं शास्त्रमतिदुरूहं दुर्बोध्यं च अभवत् ।