शरीरवाङ्मनोभिर्यत्...
श्लोकः सम्पादयतु
अयं लेखः विकिपीडिया-विश्वकोषस्य अन्यलेखैः सह संयोजनीयः । सन्दर्भानुगुणं परिसन्धयः योज्यन्ताम् । तेन (जनुवरि २०१४) |
- शरीरवाङ्मनोभिर्यत्कर्म प्रारभते नरः ।
- न्याय्यं वा विपरीतं वा पञ्चैते तस्य हेतवः ॥ १५ ॥
अयं भगवद्गीतायाः अष्टादशोऽध्यायस्य मोक्षसंन्यासयोगस्य पञ्चदशः(१५) श्लोकः ।
पदच्छेदः सम्पादयतु
शरीरवाङ्मनोभिः यत् कर्म प्रारभते नरः न्याय्यं वा विपरीतं वा पञ्च एते तस्य हेतवः ॥
अन्वयः सम्पादयतु
नरः शरीरवाङ्मनोभिः न्याय्यं वा विपरीतं वा यत् कर्म प्रारभते तस्य एते पञ्च हेतवः ।
शब्दार्थः सम्पादयतु
- शरीरवाङ्मनोभिः = कायवाक्चित्तैः
- न्याय्यम् = धर्म्यम्
- विपरीतम् = अधर्म्यम्
- प्रारभते = करोति
- हेतवः = कारणभूताः ।
अर्थः सम्पादयतु
सर्वकर्मसिद्धौ पञ्च कारणानि इत्युक्तम् । तैः जायमानानि कर्माणि प्रकारान्तरेण कायिकं वाचिकं मानसिकं चेति त्रेधा विभक्तुं शक्यम् । तच्च त्रिविधं कर्म धर्म्यम् अधर्म्यं वा भवितुमर्हति ।