अन्तरतारकीयमाध्यमम्

अंतरखगोलीय माध्यम वा अंतरतारकीय माध्यम हाइड्रोजन तथा हिलीयमस्य च कणानां मिश्रितोस्ति य अत्यंत निम्नतमः घनत्व इति स्थितौ सम्पूर्ण ब्रह्मांडे विस्तारितोस्ति। आयनीकृत हाइड्रोजनस्य विस्तारित इदं खगोलज्ञ पुरातन खगोलीय शब्दावली अनुसारेण H II कथ्यते) अस्य पृथ्व्याः उत्तरी गोलार्धात् विस्कन्सिन Hα म्यापर (Haffner et al. 2003)द्वारा चित्रितमस्ति, यत् अंतरतारकीय माध्यम स्वरूपेण विस्तारितोस्ति।

आयनीकृत-जलजनकस्य विस्तारः (यं खगोलज्ञ पुरातन खगोलीय शब्दावल्यनुसारेण H II कथ्यते) यत् पृथ्व्याः उत्तरीयगोलार्धात् विस्कन्सिन Hα म्यापर (Haffner et al. 2003)तः द्रष्टुं शक्यते। इदं अन्तरतारकीय-माध्यम-स्वरूपेण विस्तारितोस्ति।

अन्य भाषाहरुमा

अंग्रेज़ी इति भाषायां अंतरतारकीयाय "इन्टरस्टॅलर" (interstellar)तथा "अंतरतारकीय माध्यमम्" "इन्टरस्टॅलर मीडयम" (interstellar medium) कथ्यते।

अंतरतारकीय पदार्थ

अश्मिन् सारण्यां मिल्की-वे आकाशगंगायाः अंतरखगोलीय पदार्थस्य घटकानां सूची निन लिखितोस्ति।

Table 1: Components of the interstellar medium

Component	Fractional Volume	Scale Height (pc)	Temperature (K)	Density (atoms/cm³)	State of hydrogen	Primary observational techniques
Molecular clouds	< 1%	70	10—20	102—106	molecular	Radio and infrared molecular emission and absorption lines
Cold Neutral Medium (CNM)	1—5%	100—300	50—100	20—50	neutral atomic	H I 21 cm line absorption
Warm Neutral Medium (WNM)	10—20%	300—400	6000—10000	0.2—0.5	neutral atomic	H I 21 cm line emission
Warm Ionized Medium (WIM)	20—50%	1000	8000	0.2—0.5	ionized	Hα emission and pulsar dispersion
H II regions	< 1%	70	8000	102—104	ionized	Hα emission and pulsar dispersion
Coronal gas Hot Ionized Medium (HIM)	30—70%	1000—3000	106—107	10−4—10−2	ionized (metals also highly ionized)	X-ray emission; absorption lines of highly ionized metals, primarily in the ultraviolet

बाह्यानुबन्धः

• Freeview Video 'Chemistry of Interstellar Space' William Klemperer, Harvard University. A Royal Institution Discourse by the Vega Science Trust.
• अन्तरतारकीय माध्यमः: an online tutorial