अन्तरतारकीयमाध्यमम्
अंतरखगोलीय माध्यम वा अंतरतारकीय माध्यम हाइड्रोजन तथा हिलीयमस्य च कणानां मिश्रितोस्ति य अत्यंत निम्नतमः घनत्व इति स्थितौ सम्पूर्ण ब्रह्मांडे विस्तारितोस्ति। आयनीकृत हाइड्रोजनस्य विस्तारित इदं खगोलज्ञ पुरातन खगोलीय शब्दावली अनुसारेण H II कथ्यते) अस्य पृथ्व्याः उत्तरी गोलार्धात् विस्कन्सिन Hα म्यापर (Haffner et al. 2003)द्वारा चित्रितमस्ति, यत् अंतरतारकीय माध्यम स्वरूपेण विस्तारितोस्ति।
अन्य भाषाहरुमा
सम्पादयतुअंग्रेज़ी इति भाषायां अंतरतारकीयाय "इन्टरस्टॅलर" (interstellar)तथा "अंतरतारकीय माध्यमम्" "इन्टरस्टॅलर मीडयम" (interstellar medium) कथ्यते।
अंतरतारकीय पदार्थ
सम्पादयतुअश्मिन् सारण्यां मिल्की-वे आकाशगंगायाः अंतरखगोलीय पदार्थस्य घटकानां सूची निन लिखितोस्ति।
| Component | Fractional Volume |
Scale Height (pc) |
Temperature (K) |
Density (atoms/cm³) |
State of hydrogen | Primary observational techniques |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Molecular clouds | < 1% | 70 | 10—20 | 102—106 | molecular | Radio and infrared molecular emission and absorption lines |
| Cold Neutral Medium (CNM) | 1—5% | 100—300 | 50—100 | 20—50 | neutral atomic | H I 21 cm line absorption |
| Warm Neutral Medium (WNM) | 10—20% | 300—400 | 6000—10000 | 0.2—0.5 | neutral atomic | H I 21 cm line emission |
| Warm Ionized Medium (WIM) | 20—50% | 1000 | 8000 | 0.2—0.5 | ionized | Hα emission and pulsar dispersion |
| H II regions | < 1% | 70 | 8000 | 102—104 | ionized | Hα emission and pulsar dispersion |
| Coronal gas Hot Ionized Medium (HIM) |
30—70% | 1000—3000 | 106—107 | 10−4—10−2 | ionized (metals also highly ionized) |
X-ray emission; absorption lines of highly ionized metals, primarily in the ultraviolet |
संदर्भ
सम्पादयतु- ↑ Based on Table 1 of फलकम्:Harvtxt, with additional details from the text of the same paper.