इन्द्रनीलः
इन्द्रनीलः | |
|---|---|
 इन्द्रनीलः |
उत्पत्तिः सम्पादयतु
सिंहलद्वीपे रावणगङ्गाकूले पद्माकाराकरे च तस्य सम्भवः ।
दोषाः सम्पादयतु
नीलस्य षड्दोषाः -
- अभ्रकम्
- सशर्करम्
- भिन्नम्
- मृत्तिकागर्भम्
- भेदसंशयकृत्
- अश्मगर्भम् चेति ।
गुणाः सम्पादयतु
- गुरुत्वम्
- स्निग्धकान्तित्वम्
- सुरङ्गम्
- पार्श्वरञ्जनम्
- तृणग्राहित्वम् इति तस्य गुणाः पञ्च ।
छाया सम्पादयतु
नीलस्य च्छाया -
- वैष्णवी (नीलीरससमा भासा) आवली
- पुष्पसङ्काशा
- नीलेन्दीवरसमप्रभा
- अतसीपुष्पसङ्काशा
- चाषपक्षसमद्युतिः
- मयूरकण्ठसच्छाया
- भृङ्गपक्षसमप्रभा
परीक्षा सम्पादयतु
क्षीरमध्ये नीलं यदा क्षिप्यते तदा दुग्धं नीलतां व्रजेच्चेत् तत् इन्द्रनीलमित्युच्यते ।