कोलासिबमण्डलम्
कोलासिबमण्डलं (आङ्ग्ल: Kolasib District) मिजोरामराज्ये स्थितं मण्डलम् । अस्य मण्डलस्य केन्द्रं कोलासिब इत्येतन्नगरम् । मिजोरामराज्ये उत्तरविभागे विद्यमानमिदं मण्डलम् । अतः यातायातदृष्ट्या अस्य स्थानं महत्त्वपूर्णम् ।
Kolasib District | |
|---|---|
|
मण्डलम् | |
 मिझोरामराज्ये कोलासिबमण्डलम् | |
| देशः |
 India |
| मण्डलम् | कोलासिबमण्डलम् |
| विस्तारः | १,४२१.६० च.कि.मी. |
| जनसङ्ख्या(२०११) | ६४,९३७ |
| Time zone | UTC+५:३० (भारतीयमानसमयः(IST)) |
| Website | http://www.nic.in/state/Mizoram/Kolasib |
भौगोलिकम्
सम्पादयतुकोलासिबमण्डलस्य विस्तारः १,३७२ चतुरस्रकिलोमीटर्मितः अस्ति । अस्य मण्डलस्य उत्तर-वायव्यदिशोः अस्सामराज्यम् अस्ति । पूर्वदिशि चम्पायमण्डलं, दक्षिणदिशि ऐजोलमण्डलं, पश्चिम-नैऋत्यदिशोः मामितमण्डलम् अस्ति । अत्र १९७ से.मी.मितः वार्षिकवृष्टिपातः भवति । 'त्लोङ्ग' अस्य प्रदेशस्य प्रमुखनदी । कोलासिबमण्डले अरण्यव्यापृतं, पर्वतीयं च स्थलम् अधिकं वर्तते । वनेषु वंशवृक्षाः अधिकाः सन्ति ।
जनसङ्ख्या
सम्पादयतुकोलासिबमण्डलस्य जनसङ्ख्या(२०११) ८३,९५५ अस्ति । अस्मिन् ४२,९१८ पुरुषा:, ४१,०३७ महिला: च सन्ति । अस्मिन् मण्डले चतुरस्रकिलोमीटर्मिते क्षेत्रे ६१ जनाः वसन्ति अर्थात् अस्य मण्डलस्य जनसङ्ख्यासान्द्रता प्रतिचतुरस्रकिलोमीटर् ६१ जनाः । २००१-२०११ दशके अस्मिन् मण्डले जनसङ्ख्यावृद्धिः २७.२८% आसीत् । अत्र पुं-स्त्री अनुपातः १०००-९५६ अस्ति । अत्र साक्षरता ९३.५० % अस्ति । मण्डलेऽस्मिन् ४४.१६% जना: ग्रामेषु निवसन्ति ।
ऐतिहसिकं किञ्चित्
सम्पादयतु११९८ तमे वर्षे ऐजोलमण्डलस्य विभाजनं कृत्वा कोलासिबपरिसरः मण्डलत्वेन स्थापितः ।
कृषि:
सम्पादयतुमण्डलेऽस्मिन् जल-पर्वत-सम्पत्कारणात् वनानां बाहुल्यं दृश्यते । वनेषु वंशाः, काष्ठानि च उपलभ्यते । कृषिः एव बहुसङ्ख्यजनानाम् उपजीविकां कल्पयति । कृषिः पारम्परिकपद्धत्या एव क्रियते । तण्डुलः, द्विदलसस्यानि, फलानि च प्रमुखसस्योत्पादनानि सन्ति ।
उपमण्डलानि
सम्पादयतुअस्मिन् मण्डले उपमण्डलद्वयम् अस्ति -
- बिखोथ्लिर्
- उत्तर-थिङ्गडोल
लोकजीवनम्
सम्पादयतुअत्र शिक्षणसुविधानाम् अभावः दृश्यते । चेरो(Cheraw), खोलाम्(Khuallam), छेह्-लाम् इत्येताः जनानां प्रमुखनृत्यप्रकाराः सन्ति । मिम् कुट्, चफर् कुट्, पोल् कुट् च उत्सवान् जनाः आचरन्ति । वनवासिजनजातीनां प्राचुर्यं दृश्यते । जनाः पारम्परिकजीवनपद्धतिम् अनुसरन्ति । अत्रस्थाः जनाः मिजो, आङ्ग्लम् इत्येताभ्यां भाषाभ्यां व्यवहरन्ति । कृषिसम्बद्धव्यवसायाः, हस्तोद्यमाः च जनानाम् उपजीविकां कल्पयन्ति ।
वीक्षणीयस्थलानि
सम्पादयतुअस्मिन् मण्डले कानिचन वीक्षणीयस्थलानि सन्ति । तानि -
- ताम्दिल् सरोवरः
- त्लोङ्ग नदी, परिसरः च । अत्र fishing-मत्स्यग्रहणं बहु आनन्ददायकम् इति कथ्यते ।
- कोलासिब नगरम्
- स्थानिक-रबर-निर्माणोद्यमः
बाह्यानुबन्धाः
सम्पादयतु- सर्वकारसङ्केतस्थलम् Archived २०१३-०८-२७ at the Wayback Machine
- जनसङ्ख्या
- [१]