पूर्वसिक्किममण्डलम्

पूर्वसिक्किममण्डलं (आङ्ग्ल: East sikkim District) सिक्किमराज्ये स्थितं मण्डलम् । अस्य मण्डलस्य केन्द्रं गङ्गटोक इत्येतन्नगरम् ।

पूर्वसिक्किममण्डलम् East sikkim district
मण्डलम्
सिक्किमराज्ये पूर्वसिक्किममण्डलम्
देशः	India
जिल्हा	पूर्वसिक्किममण्डलम्
विस्तारः	९६४ च.कि.मी.
जनसङ्ख्या(२०११)	२,८३,५८३
Time zone	UTC+५:३० (भारतीयमानसमयः(IST))
http://kvkeastsikkim.nic.in/About_KVK/profile_sikkim.htm

भारतदेशे सिक्किमराज्यम्

अन्ताराष्ट्रिय-पुष्पोत्सवः

सिक्किम-संशोधन-केन्द्रस्य सङ्ग्रहालये बुद्धविग्रहः

भौगोलिकम्

पूर्वसिक्किममण्डलस्य विस्तारः ९६४ च.कि.मी.मितः अस्ति । अस्य मण्डलस्य पूर्वदिशि भूतानदेशः, पश्चिमदिशि दक्षिणसिक्किममण्डलम्, उत्तरदिशि उत्तरसिक्किममण्डलं, दक्षिणदिशि पश्चिमबङ्गालराज्यम् अस्ति । मण्डलेऽस्मिन् ३८९४ मि.मी.मितः वार्षिकवृष्टिपातः भवति । पर्वतीयप्रदेशः एव अस्ति एषः ।

जनसङ्ख्या

दक्षिणसिक्किममण्डलस्य जनसङ्ख्या(२०११) २,८३,५८३ अस्ति । अस्मिन् १,५१,४३२ पुरुषाः, १,३२,१५१ महिलाः च सन्ति । अस्मिन् मण्डले चतुरस्रकिलोमीटर्मिते क्षेत्रे २९७ जनाः वसन्ति अर्थात् अस्य मण्डलस्य जनसङ्ख्यासान्द्रता प्रतिचतुरस्रकिलोमीटर् २९७ जनाः । २००१-२०११ दशके अस्मिन् मण्डले जनसङ्ख्यावृद्धिः १५.७३% आसीत् । अत्र पुं-स्त्री अनुपातः १०००-८७३ अस्ति । अत्र साक्षरता ८३.८५ % अस्ति । मण्डलेऽस्मिन् ५६.८१% जनाः ग्रामेषु निवसन्ति ।

कृषिः उद्यमश्च

कृषिः एव अत्रस्थजनानां प्रमुखोपजीविकासाधनम् । तण्डुलः, किणः(maize), बाजरी(finger millet), क्षुज्जनिका(mustard), चायं(tea), काफीबीजं(coffee), रबर, सोयाबीन, नारङ्गफलम् इत्यादीनि अस्य मण्डलस्य प्रमुखसस्योत्पादनानि सन्ति । पशुपालनं, वने फल-काष्ठान्वेषणं, मत्स्यव्यवसायः अपि जनैः उपजीविकात्वेन क्रियते ।

उपमण्डलानि

• गङ्गटोक
• पेक्योङ्ग
• रोङ्ग्ली

लोकजीवनम्

अत्रस्था कृषिः, कृष्यवलम्बितसमाजः, मठायतनानि, निसर्गसौन्दर्यं च विशेषाः सन्ति । कृषिः, कृष्यवलम्बितव्यवसायाः, पर्यटनव्यवसायश्च अत्रस्थप्रमुखोपजीविकासाधनानि । सिक्किमराज्ये प्रसिद्धेषु स्थानेषु अन्यतमं 'गङ्गटोक' इत्येतन्नगरं राज्य-उद्योगकेन्द्रत्वेन वर्तते । अतः पर्यटनव्यवसायार्थम् अनुकूलवातावरणं वर्तते अत्र ।

वीक्षणीयस्थलानि

अस्मिन् मण्डले बहूनि प्रसिद्धानि वीक्षणीयस्थलानि सन्ति । तानि -

• हस्तोद्योगव्यापारकेन्द्रम् (Handicraft Bazaar)
• Flower Festival - पुष्पोत्सवः
• White House
• Ridge Garden
• दो-ड्रुल् स्तूपः(Do-Drul Chorten)
• सिक्किम-संशोधन-केन्द्रम् - Sikkim Research Institute Of Tibetology
• Sikkim Time Corporation(SITCO)- सिक्किमराज्ये स्थापितं प्रप्रथमम् उद्योगकेन्द्रम् ।
• रुमटेक् धर्मचक्रकेन्द्रम्
• ताशी व्ह्यू पोईण्ट - इतः काञ्चनजङ्गा-शिखरस्य मनोहारि दृश्यं द्रष्टुं शक्यते ।
• गणेश-टोक
• हनुमान-टोक
• फेम्बोङ्ग अभयारण्यम्
• क्योङ्ग्नोस्ला अल्पाइन् अभयारण्यम्
• नथुला पास् - ऐतिहासिकं स्थलम्
• त्सोम्गो सरोवरः

काञ्चनजङ्गा हिमालयस्थं शिखरम्

बाह्यानुबन्धाः

• सर्वकारसङ्केतस्थलम् Archived २०१५-०६-०१ at the Wayback Machine
• पूर्वसिक्किममण्डलजनसङ्ख्या