मङ्गलयानम्
मङ्गलयानम् (औपचारिकनाम- मङ्गल कक्षीय-मिशन्, आङ्ग्ल: Mars Orbiter Mission; मार्स ऑर्बिटर् मिशन्) इति भारतस्य मङ्गलग्रहं प्रति प्रथमम् अभियानम् अस्ति । वस्तुत: अभियानमिदं भारतीय-अन्तरिक्षानुसन्धान-संस्थानम् (ISRO) इति संस्थायाः एका महत्वाकाङ्क्षी अन्तरिक्षपरियोजना । अस्याः परियोजनानुसारं २०१३ तमवर्षस्य ५ नवेम्बर् दिनाङ्के (अपराह्नः २:३८ समये) उपग्रहस्य उत्प्रेषणम् सफलतापूर्वकम् अभवत्[८][९][१०] । आन्ध्रप्रदेशस्य श्रीहरिकोटास्थितं सतीश् धवन् अन्तरिक्ष केन्द्रतः ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण यानेन (पि एस् एल् वि-सि२५) सफलतापूर्वकमिदं मङ्गलयानं उत्प्रेषितम् आसीत् [११]। एतस्य यानस्य उत्प्रेषणानन्तरं भारतदेशः कतिपयदेशेषु एकः अभूत् ये मङ्गलं प्रति उपग्रहान् प्रेषितवन्तः । परन्तु इदमपि सत्यं यत्- तेषु अभियानेषु प्रायः अर्धं असफलानि अभवन्[१२] ।
| मङ्गलकक्षपथीय-मिशन् | |
|---|---|
 मङ्गलयानस्य मङ्गलग्रहप्रदक्षिणस्य काल्पनिकचित्रम् | |
| मिशन् प्रकारः | मङ्गलग्रहस्य कृत्रिम-उपग्रहः |
| सञ्चालकः | भारतीय-अन्तरिक्षानुसन्धान-संस्थानम् (ISRO) |
| जालस्थानम् | MOM |
| मिशन् अवधिः | ३०० दिनानि |
| अन्तरीक्षयानस्य वैशिष्ट्यम् | |
| अन्तरीक्षयानम् | ऐ के-१ के[१] |
| निर्माणकर्ता | भारतीय-अन्तरिक्षानुसन्धान-संस्थानम् (उपग्रहकेन्द्रम्)ISAC |
| उत्प्रेषणभरः | 1,350 किग्रा (2,980 पाउन्ड)[२] |
| शुष्कभरः | 500 किग्रा (1,100 पाउन्ड)[३] |
| अधिकभरः | 15 किग्रा (33 पाउन्ड)[४] |
| आयतनम् | 1.5 m cube |
| क्षमता | 840 W[१] from solar panels. |
| मिशन्-प्रारम्भः | |
| उत्प्रेषणदिनाङ्कः | ५ नवेम्बर् , २०१३; २:३८(अपराह्नः) युटिसि[५] |
| उत्प्रेषणयानम् | पि एस् एल् वि- एक्स् एल्(सि २५)[२] |
| उत्प्रेषणस्थलम् | सतीश धवन् महाकाशकेन्द्रम् (एफ् एल् पि) |
| कन्ट्राक्टर् | भारतीय-अन्तरिक्षानुसन्धान-संस्थानम् (ISRO) |
| कक्षपथीयगणितम् | |
| उद्धरणप्रक्रिया | एरोसेन्ट्रिक् |
| अपभूरेखा | 377 किमी (234 मील) |
| अपभूरेखा | 80,000 किमी (50,000 मील) |
| वक्रता | १७.८६४ डिग्रि[६] |
| युगः (astronomy) | परिकल्पितः |
| मङ्गलग्रहस्य कक्षागामी | |
| कक्षागामी सन्निवेशः |
२४ सेप्टेम्बर् २०१४, 02:00 UTC MSD 50027 06:27 AMT[७] |
वस्तुतः इयं एका प्रौद्योगिकी परियोजना । अस्याः परियोजनायाः लक्ष्यमस्ति आन्तर्ग्रहीय-महाकाश-योजनार्थम् आवश्यकप्रारूपस्य, नियोजनस्य, प्रबन्धनस्य तथा क्रियान्वयस्य विकासकरणम्[१३] । इदमभियानं यदि सफलं भविष्यति तर्हि भारतीय-अन्तरिक्षानुसन्धान-संस्थानम् (ISRO) चतुर्थमहाकाशसंस्थारूपेण मङ्गलग्रहे अवरतरिष्यति [१४]।
टिप्पणी
सम्पादयतु- ↑ १.० १.१ "Mars Orbiter Spacecraft". ISRO. November 2013. आह्रियत 2013-11-06.
- ↑ २.० २.१ "12 must-know facts about India's mission to Mars". Economic Times. 11 October 2013. आह्रियत 11 October 2013.
- ↑ Aero India 2013 Expo
- ↑ "Mars Orbiter MIssion - Payloads" (PDF). Indian Space Research Organisation (ISRO). ISRO. October 2013. आह्रियत 2013-10-08.
- ↑ "India to launch Mars Orbiter Mission on November 5". NDTV. 22 October 2013. आह्रियत 19 October 2013.
- ↑ Mars Orbiter Mission (MOM) - Manglayaan (15 October 2013)
- ↑ in whole world./story-fnjwlbuf-1227068835676?nk=20dfb6bbe7f9267fcf8572967c544066 "India becomes first country to enter Mars’ orbit on their first attempt". Herald Sun. 24 September 2014 in Morning 8:15 Indian Time. आह्रियत 24 September 2014.
- ↑ Walton, Zach (15 August 2012). "India Announces Mars Mission One Week After Curiosity Landing". Web Pro News. Archived from the original on 14 June 2017. आह्रियत 8 September 2013.
- ↑ Staff (15 August 2012). "Manmohan Singh formally announces India's Mars mission". The Hindu. आह्रियत 31 August 2012.
- ↑ Bal, Hartosh Singh (30 August 2012). "BRICS in Space". New York Times. आह्रियत 31 August 2012.
- ↑ "India’s Mars Mission Mangalyaan to be launched on November 5". आह्रियत 22 October 2013.
- ↑ "मङ्गलभ्रमणार्थं निष्क्रान्तः भारतदेशः". नवभारतटाइम्स.कॉम. Nov 5, 2013. Archived from the original on November 5, 2013. आह्रियत November 9, 2013. Unknown parameter
|access date=ignored (|access-date=suggested) (help) - ↑ "मङ्गलयानस्य विषयसर्वस्वम् - भारतस्य मङ्गलग्रहं प्रति प्रथमाभियानम्". Business Standard. 30-10-2013. Unknown parameter
|access date=ignored (|access-date=suggested) (help) - ↑ "India Launches Mars Orbiter Mission". आह्रियत 6 November 2013.
बहिःसंयोगः
सम्पादयतु| विकिमीडियाकोषे मङ्गलयानम् अनेन सम्बद्धमाध्यमाः सन्ति। |