रायगढदुर्गम्
(रायगडदुर्गम् इत्यस्मात् पुनर्निर्दिष्टम्)
रायगडदुर्गम् मराठासाम्राज्यस्य महान् राजा शिवाजी निर्मापितवान् । महाराष्ट्रराज्यस्य रायगडमण्डले दुर्गमिदमस्ति ।
शिवाजी महाराजस्य साम्राज्यस्य मुख्यं दुर्गम् आसीत् इदम् । इतः एव छत्रपतेः साम्राज्यस्य सञ्चालनं भवति स्म । अतः एषः दुर्गः राजधानीत्वेन आवासितः महाराजेन । अत्रैव महाराजस्य राज्याभिषेकसमारोहः अभवत् । एतस्मिन् दुर्गे महाराजस्य स्मारकं, गङ्गासागरतडागः, जगदीश्वरमन्दिरं च अस्ति ।