"कृष्णदेवरायः" इत्यस्य संस्करणे भेदः

तृतीयजैत्रयात्रायाम् अधिकवेगेन बहून् प्रान्तान् जितवान् सः । परितः स्थिताः सुलतनसैनिकाः युद्धं कर्तुं सिद्धाः इति ज्ञात्वा बिदर् (विदर्भ्) प्रान्तं प्रविष्टवान् । सुदूरे स्थितं कोण्डपल्लिनगरम् अपि आक्रान्तवान् । तत् तदा कलिङ्गराज्यस्य राजधानी आसीत् । मासत्रयस्य अनन्तरं तच्च दुर्गं वशीकृतं जातम् । प्रहारसेनः, शिरीषचन्द्रः, बिजिलीखानः इत्यदयः प्रमुखाः बद्धाः । प्रतापरुद्रगजपतेः पत्नी, तस्य द्वितीयपुत्रः च बद्धौ । गजपतिः नष्टप्रतापः तत्र स्थातुम् अशक्तः व्रीडितः सन् ततः क्वाऽपि पलायितवान् । सिंहाचलक्षेत्रे वराहनरसिंहस्वामिदेवस्थानस्य च वृद्ध्यै श्रीकृष्णदेवरायः बहूनि उपायनानि समर्पितवान् । चतुषुचतुर्षु एव वर्षेषु तिस्रः विजययात्राः सफलाः अभवन् । एतासु ७५० क्रोशानां दूरतः रिपुदेशेषु स्थितानां चतुर्लक्षसैनिकानां सहस्रशः गजानाम् अश्वानाञ्च् कृते आवश्यकानि आहारादिवस्तूनि, शस्त्रास्त्राणि च प्रेषयितुअंप्रेषयितुं व्यवस्था कृता रायेण् । एतस्य व्यवस्य कृते धनसङ्ग्रहणं कृतम् आसीत् । पदे पदे युध्दकरणं, शत्रूणां निरोधनं, अग्रे गमनम् आवश्यकम् अभवत् । पृष्ठतः आक्रमणं यथा न भवेत् तथा विदर्भसैन्यं, गोल्कोण्डसैन्यं च प्र्तिघ्ट्नीयञ्च आसीत् । विजयसिदध्यर्थं बहून् अंशान् विचिन्त्य समयानुकूलं सम्यक्पध्दत्या युध्दयानं कृतवान् । अन्ते तेषु तेषु प्रान्तेषु सर्वत्र शीकृष्ण्देवरायः विजयं प्राप्तवान्रायेण । अनेन श्रीकृष्ण्देवरायः अत्यन्तं समर्थः इति सर्वे ज्ञातवन्तः । विजयवाटिकातः पूर्वसमुद्रतीरपर्यन्तं सर्वे प्रान्ताः श्रीकृष्णदेवरायस्य अधीनाः अभवन् ।

राज्यात्,राज्यस्य पत्न्याः,पत्नीपुत्रयोः पुत्रतश्चच वियुक्तेनवियोगेन प्रतापरुद्रगजपतिनाप्रतापरुद्रगजपतिः किं करणीयमिति नकिंकर्तव्यतामूढः ज्ञातम्जातः । कस्याऽपि साहाय्यं न लब्धं तेन । पत्नीसुतयोः विषये चिन्तनम् अधिकम् अभवत् तस्य । अन्ते सन्धिं कर्तुं पत्रं लेखितवान् । श्रीकृष्णदेवरायः तिम्मरुसुःतिम्मरसुः च न केवलं बुध्दिमन्तौबुद्धिमन्तौ, उदारभाववन्तौ च । गजपतिः पराजितः अपि तस्यगजपतेः सहकारेण विजयनगरराज्यस्य लाभः इति चिन्तयित्वा तिम्मरुसुःतिम्मरसुः तं निर्णीतस्थानेनिश्चिते स्थाने सम्पृक्त्तवान् ।

’भवतः‘भवतः, भवतः पत्नीपुत्रयोः वा क्लेशं जनयितुं चक्रवर्तिनः रायस्य इच्छा नास्ति हिन्दुधर्मस्य, संस्कृतेः रक्षणाय सः कटिबध्दःकटिबद्धः अस्ति । तस्मिन् कार्ये भवन्तं सहचरं कर्तुं वाञ्छति । एषा एव रायस्य इच्छा । भवतः राज्यं भवानेव पालयतु । इति तिम्मरुसुः उक्तवान् । गजपतिः आश्चर्येण पृष्टवान् ’ एतत् सत्यमेव वा?’ इति ’निश्च्येन । भवतः पत्नी, अपत्यञ्च् सुखेन् स्तः । अन्येषां वचनानि श्रुत्वा महाराजस्य विरोधी न भवतु भवान् । ’इति तिम्मरुसुः समाहितवान् । गजपतिअः प्रसन्नः जातः । राज्यद्वयस्य कृष्णानदी सीमारुपेण् अङ्गीक्रृता । सन्तुष्टः गजपतिः वीरेण कृष्णदेवरायेण सह मैत्रीं वर्धयितुं स्वपुत्रीं जगन्मोहिनीं श्रीकृष्णदेवरायस्य कृते द्त्त्वा विवाहं कारितवान् ।