Content deleted Content added
|
|
[[चित्रम्:Lakshmana Arnab Dutta 2010.JPG|thumb|200px|लक्ष्मणः]]
लक्ष्मणः [[अयोध्या]]चक्रवर्तिनः [[दशरथः|दशरथस्य]] पुत्रः |। [[रामः|श्रीरामचन्द्रस्यरामः।श्रीरामचन्द्रस्य]] अनुजः |। अस्य पत्नी [[ऊर्मिला]] | [[सुमित्रा]]याः पुत्रः इति हेतोः सौमित्री इत्यपि अपरं नाम |। लक्ष्मणः आदिशेषांशसम्भूतः |।
== मखसंरक्षणम् ==
== नासाच्छेदः ==
यदा श्रीरामादयः वनवासे पञ्चवट्यामासन् तदा रावणस्यानुजा [[शूर्पणखा]] प्रच्छन्नवेषेण युवतीवेषं धृत्वा श्रीरामस्य सकाशमागतवती |। रामस्तु तस्याः मायावेषं ज्ञात्वा ताम् अनुजस्य लक्ष्मणस्य समीपं प्रेषितवान् |। लक्ष्मणः शूर्पणखायाः नासाच्छेदं कृतवान् |।
== [[मेघनादः|मेघनादस्य]] वधः ==
रामरावणसैन्ययोर्मध्ये जाते युद्धे रावणपुत्रं मेघनादं लक्ष्मणः मारितवान् |। मेघनादः मारणाध्वरदीक्षित आसीत् |। येन चतुर्दशवर्षाणि यावत् ब्रह्मचर्यं परिपालितं तेनैव मेघनादस्य वधः कर्तुं शक्य आसीत् |। तदा लक्ष्मण एव मेघनादं मारितवान् |।
== सीतामातरि लक्ष्मणस्य भक्तिः ==
लक्ष्मणः सर्वदा सीतारामयोः मातरं पितरञ्च पश्यति स्म |। यदा रामः सुवर्णमृगमनुसरन् गतः तदा 'हा सीते ! हा लक्ष्मण !' इति आक्रन्दनं श्रुतम् |। तस्मिन्नवसरे तच्च आक्रन्दनं रामस्येति मत्वा सीता स्वभर्तुः रामस्य रक्षणार्थं गन्तुं लक्ष्मणं प्रेरितवती |। तदा च लक्ष्मणः 'नैषः रामस्य ध्वनिः अपि तु आसुरीशक्तेः प्रभाव' इति कथितवान् |। तदा लक्ष्मणः सीतायामन्यमनस्कः सन् इत्थं ब्रवीतीति सीतामाता लक्ष्मणं भर्त्सितवती |। तदा च लक्ष्मणः बहु खेदमनुभूतवान् |।
सीतापहरणानन्तरं वानरसैन्येन सीतान्वेषणमारब्धम् |। तदा वस्त्रेण बद्ध्वा क्षिप्तानि कतिचन आभरणानि प्राप्तानि | लक्ष्मणस्य सीतायां महती भक्तिरासीदिति हेतोः रामः तेषामाभरणानाम् अभिज्ञानं प्राप्तुं लक्ष्मणस्य सकाशेलक्ष्मणाय दर्शयति | लक्ष्मणः प्रतिदिनं भक्त्या सीतां प्रणमति स्मेतिस्म इति कारणेन केवलं पादाङ्गुलीयकस्य अभिज्ञानं प्राप्नोति | एतच्च लक्ष्मणस्यादर्शव्यक्तित्वविषयकंलक्ष्मणस्य आदर्शव्यक्तित्वविषयकं हृदयङ्गमं चित्रणं [[रामायणम्|रामायणे]] समुपलभ्यते |
|