"काली" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः ४३:
(कृष्णवर्णः).<ref>पाणिनिः4.1.42</ref> ''{{IAST|Kālī}}'' स्त्रीलिङ्गरूपम्''{{IAST|kāla}}''कालस्य मूलार्थः कृष्णः इति । कालः नाम समयः इत्यपि अर्थः काली इत्यस्यार्थः कृष्णवर्णीया अथवा कालवती, कालातीता इति भवति ।काली [[शिवः|शिवेन]] शैवैः च दृढः सम्बन्धः अस्ति । काल्याः स्त्रीलिङ्गरूपं कालस्य स्तीरूपेण प्राप्तम् । [[संस्कृतम्|संस्कृतस्य]] प्राचीननिघण्टुः शब्दकल्पदुरमम् एवं वदति कालः शिवः तस्य पत्नी काली इति । अस्याः नामावल्यां कालरात्रिः इत्यापि अस्ति । {{IAST|Kālarātri}}{{IAST|Kālikā}}'' काली इति पदम् अङ्कितनाम इव उपयोक्तुं शक्यते इति कोबर्न् थामस् उत्कवान्<ref>कोबर्न् थामस् {{IAST|Devī-Māhātmya}}शिवस्य शरीरं भस्मलेपितम् । {{IAST|śmaśāna}}तथैव सः ध्यानं करोति काली अपि तत्र भवति ।{{IAST|śmaśāna-kālī}}'' ''{{IAST|Kālī}}
==मूलानि==
मूलं पदम् अथर्ववेदे सत्यपि प्रथमवारम् उपयुक्तं कथकगृह्यसूत्रे (19.7)<ref>मुण्डकोपनिषदि काली नाम ऋग्वेदस्य अग्निदेवस्य सप्तजिह्वासु एकस्य नाम काली ।(2:4), किन्तु देव्याः उल्लेखः नास्ति । काल्याः प्रकृतं रूपं प्रथमवारं [[महाभारतम्|महाभारते]] सौप्तिकपर्वणि एषा कालरात्रिः इति कथिथा । (10.8.64){{IAST|Kālarātri}} अपि च पण्डवानां सैनिकानां स्वप्ने एषा आगच्छति । [[द्रोणः|द्रोणस्य]] पुत्रस्य अश्वत्थाम्नः आक्रमणकाले प्रत्यक्षा काली आन्तं तत्रैव तिष्ठति । षष्टशतकस्य देवीमाहात्म्यम् ग्रन्ते महादेवी शक्तिरूपेण रक्तभीजासुरः इति कञ्चित् राक्षसं जितवती । दशमशतकस्य कालिकापुराणं कालीं ब्रह्मन् इति आराधयति । डेविड् किन् स्ले इत्यनेन [[सनातनधर्मः|सनातनधर्मस्य]] विशिष्टा देवी काली इति क्रि.श. ६००तमे वर्षे उल्लिखितम् । एते ग्रन्थैः सामान्यतः एषा [[सनातनधर्मः|सनातनधर्मे]] युद्धभूमौ एव न्यस्ता । <ref>डेवीड् किन्स्ले तान्त्रिक् विसन्स् आफ् दि डिवैन् फेमिनैन् दि टेन् महा विद्यास् (बर्कलि : क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालयस्य मुद्रणम् क्रि.श. १९९७, ७०पुटानि</ref> अनेकवारं
==तन्त्रेषु==
[[File:Kali yantra color.jpg|thumb|ಕಾಳಿ ಯಂತ್ರ]]
| |||