"अन्ताराष्ट्रियमानकपुस्तकसङ्ख्या" इत्यस्य संस्करणे भेदः

Siddharthdhodapkar (talk) द्वारा कृता 376576 पूर्ववत्-प्रक्रिया निरस्तीक्रियताम् ।
No edit summary
पङ्क्तिः १:
{{for|reader help on ISBNs|Help:ISBN}}
[[चित्रम्:ISBN Details.svg|thumb]]
{{Use dmy dates|date=March 2013}}
ऐ एस् बि एन् अथवा '''अन्ताराष्ट्रिय-मानक-पुस्तक-संख्या''' इत्येषा संख्या पुस्तकानां कृते दीयमाना अद्वितीया संख्या ।
{{Infobox identifier
| name = International Standard Book Number
| image = EAN-13-ISBN-13.svg
| image_caption = A 13-digit ISBN, 978-3-16-148410-0, as represented by an [[International Article Number (EAN)|EAN-13 bar code]]
| acronym = ISBN
| start_date = {{Start date | 1970}}
| organisation = International ISBN Agency
| digits = 13 (formerly 10)
| check_digit = Weighted sum
| example = 978-3-16-148410-0
| website = {{URL|www.isbn-international.org}}
}}
ऐ एस् बि एन् अथवा '''अन्ताराष्ट्रिय-मानक-पुस्तक-संख्या''' इत्येषा संख्या पुस्तकानां कृते दीयमाना अद्वितीयाविशिष्टा संख्यावाणिज्यिकान्वेषकपुस्तकसंख्या
 
इयं संख्या पुस्तकस्य प्रतिमुद्रणाय विभिन्नरूपमुद्रणाय च दीयते । तन्नाम समानपुस्तकस्य विद्युन्मानावृत्तिः, कागदावरणावृत्तिः, कठिनावरणावृत्तिः च विभिन्नाः संख्याः प्राप्नुवन्ति । २००७ तमस्य वर्षस्य जनवरीमासस्य प्रथमदिनाङ्कस्य अनन्तरं प्रदत्तासु अन्ताराष्ट्रियमानकपुस्तकसंख्यासु १३ अङ्काः विद्यन्ते । ततः पूर्वं प्रदत्तानां १० अङ्काः भवन्ति । अस्याः संख्यायाः प्रदानविधिः तत्तद्देशस्य मुद्रणोद्यमस्य विस्तारम् अनुसृत्य भवति ।
<!---जिसे आम तौर पर '''आई॰ऍस॰बी॰ऍन॰''' ("इन्टर्नैशनल स्टैन्डर्ड बुक नम्बर" या ISBN) संख्यांक कहा जाता है हर किताब को उसका अपना अनूठा संख्यांक (सीरियल नम्बर) देने की विधि है। इस संख्यांक के ज़रिये विश्व में छपी किसी भी किताब को खोजा जा सकता है और उसके बारे में जानकारी प्राप्त की जा सकती है। पहले यह केवल उत्तर अमेरिका, यूरोप और जापान में प्रचलित था, लेकिन अब धीरे-धीरे पूरे विश्व में फैल गया है। आई॰ऍस॰बी॰ऍन॰ संख्यांक में १० अंक हुआ करते थे, लेकिन २००७ के बाद से १३ अंक होते हैं।
 
अन्ताराष्ट्रियमानकपुस्तकसंख्यायाः प्रदानस्य प्राथमिकी प्रक्रिया १९६७ तमे वर्षे आरब्धा । १९६६ तमे निर्मितां ९ अङ्कयुक्तां मानकपुस्तकसंख्याम् अनुसृत्य ऐ एस् बि एन् संख्या दीयते स्म । १० अङ्कयुक्तायाः मानकसंख्यायाः प्रारूपम् अन्ताराष्ट्रियप्रमाणीकरणसंस्थया (International Organization for Standardization (ISO) निर्मितम् । अस्याः प्रस्तुतिः १९७० तमे वर्षे अन्ताराष्ट्रियप्रमाणम् ऐ एस् ओ २१०८ इति नाम्ना जाता । (मानकपुस्तकसंख्यायाः पुरतः शून्यसय संयोजनेन अन्ताराष्ट्रियमानकपुस्तकसंख्या प्राप्तुं शक्या । )
== इतिहास ==
[[चित्रम्:ISBN Details.svg|thumb|150px]]
ब्रिटेन के मशहूर किताब विक्रेता [[डब्ल्यू॰ऐच॰ स्मिथ]] ने [[डब्लिन]], [[आयरलैण्ड]] के [[ट्रिनिटी कॉलेज, डबलिन|ट्रिनिटी कॉलेज]] के गॉर्डन फॉस्टर नाम के एक सेवानिवृत्त प्रोफ़ेसर से १९६६ में अपनी किताबों को संख्यांक देने की विधि बनवाई।<ref>[http://www.informaticsdevelopmentinstitute.net/isbn.html Informaticsdevelopmentinstitute.net गॉर्डन फॉस्टर की मूल १९६६ रिपोर्ट]</ref> उन्होंने एक ९ अंकों की प्रणाली बनाई जिसका नाम "स्टैन्डर्ड बुक नम्बरिन्ग" (ऍस॰बी॰ऍन॰, यानि "मानक पुस्तक संख्यांक") रखा गया। १९७० में [[अंतरराष्ट्रीय मानकीकरण संगठन]] (जिसे आइसो या ISO भी कहते हैं) ने इस ९ अंकीय विधि पर आधारित एक १० अंक की मानक विधि का घोषणापत्र संख्या ISO २१०८ में ऐलान किया। यही आई॰ऍस॰बी॰ऍन॰ कहलाता है। २००७ में इसका विस्तार करके इसे १३ अंकीय बना दिया गया लेकिन अभी भी १० अंकीय संख्यांक देखने को मिलते हैं।<ref name="history">[http://www.isbn.org/standards/home/isbn/international/history.asp आई॰ऍस॰बी॰ऍन॰ का इतिहास, अंग्रेज़ी में]</ref><ref>[http://www.lac-bac.gc.ca/iso/tc46sc9/isbn.htm नई ISO २१०८ घोषणापत्र में प्रकाशित १३-अंकीय विधि पर प्रश्नोत्तर, अंग्रेज़ी में]</ref>
==बाह्यसम्पर्काः ==
*[http://www.iso.org/iso/en/CatalogueDetailPage.CatalogueDetail?CSNUMBER=36563&ICS1=1&ICS2=140&ICS3=20 ISO 2108:2005] at [http://www.iso.org/ www.iso.org]
* {{cite web|title=Are You Ready for ISBN-13?|url=http://www.isbn.org/standards/home/isbn/transition.asp|publisher=R.R. Bowker LLC}}
* [http://www.isbn-international.org/ International ISBN Agency]—coordinates and supervises the worldwide use of the ISBN system.
* [https://www.isbn-international.org/range_file_generation# Numerical List of Group Identifiers] List of language/region prefixes
* [http://www.isbn.org/converterpub.asp Free conversion tool: ISBN-10 to ISBN-13 & ISBN-13 to ISBN-10] from the [http://www.isbn.org/ ISBN agency]. Also shows correct hyphenation & verifies if ISBNs are valid or not.
* RFC 3187 <!-- should be automatically linked by Wikipedia --> Using International Standard Book Numbers as [[Uniform Resource Name]]s (URN)
* {{PDFlink|[http://isbn-international.org/en/download/implementation-guidelines-04.pdf Implementation guidelines]|51.0&nbsp;KB}} for the 13-digit ISBN code.
 
== इन्हें भी देखें ==
* [[अंतरराष्ट्रीय मानकीकरण संगठन]]
 
== सन्दर्भ ==
<small>{{reflist|2}}</small>
 
-->
 
[[वर्गः:पुस्तकानि]]