सदस्यः:2140767nikitha/प्रयोगपृष्ठम्

Menakuru nikitha

हरि ॐ मम नाम निकिथ अस्थि।अहं बालिका अस्मि अहं छात्र अस्मि।मम जन्मदिवसह जुल्य मास अस्थि।अहं कृस्थु इथि विध्यलयं पठामि।अहं (बी य सी ) बायोतेकुनलज पठामि।अहं संस्कृथं पठामि। मयं संस्कृथुं बहुरोचथे। मयं गायनं बहुरोचथे। अहं बेङ्गलुरु नगरे वसामि। मम गृहे चथ्वरहाम् जनहि संथि ।मम मथ्रुहुनम स्रिलक्ष्मि अस्थि। मम पिथुहु नाम स्रिहरि अस्थि। मम प्रिय मिथ्रुं नाम कुशी ,प्रेरणा ,करशन अस्थि। मम प्रिय मिथ्रुं नाम प्रेरणा अस्थि। मम प्रिय वर्नह हरिथह अस्थि।अहं व्य्ग्ननिकी बविथुं इछामि ।यत्र गृहस्य सर्वे सद्धस्य य मिलिथ्व वसन्थि परस्परम् समानुम् शीहन कुरुवन्थि स परिवार बवथि।मम परिवारे सपथ सधस्य संथि।वयं सर्वे परस्परुं सस्नेहुम् वसयह, वयं, प्रथह सेग्रं उत्है योगह पुरुमह ततः पस्चतः सर्वे निथ्यकराणि कृत्वा निज निज कार्यं प्रथि गथ्यन्थि मम पिय चिकत्सक माथ च अध्यापिका स्थह।मम पिथाम पिथ्महि च गृहे अव बवथह आहें कृस्थु विध्यलयं पतामि।मम प्रिय मिथ्रुं राम अस्थइ ।थस्य पिथ प्राध्यापकः अस्थि ।त्वं मथाच अध्यापिका अस्थि ।सह मया सह पतथि एह्वं मिलिथ्व विध्यलयं गच्यवह। रमेशह पतने निपुनह ।अनुसासन प्रियह सह साध सत्यं च वधथि सह कुशलह ।क्रिदिकह ,श्रेश्तह ,ग्यकह पतुहु ,वक्थाचस्थि रमेशह अस्थ्मकं कक्षयह नेस्थं अस्थि। दीपावली इन्धुनं प्रमुक् उथ्साव अस्थि कर्स्थिक मस्यं।अमवसयं मनयोथि।रथो सवस्थ्र जन धीप प्रज्वलन् कुर्वन्थि अस्थ्फोत्कनहम् द्वानि कर्णो कमप्यथि।जन मिस्तनानि विब्रन्थि रथ्रो जन लक्ष्मी पूजन कुर्वन्थि। दीपावली इन्धुनं प्रमुक् उथ्साव अस्थि कर्स्थिक मस्यं।अमवसयं मनयोथि।रथो सवस्थ्र जन धीप प्रज्वलन् कुर्वन्थि अस्थ्फोत्कनहम् द्वानि कर्णो कमप्यथि।जन मिस्तनानि विब्रन्थि रथ्रो जन लक्ष्मी पूजन कुर्वन्थि। मम वर्ष श्रुथवह बहु प्रॆथह रिथुषु थ्रितियह रिथुह वर्ष रिथुह भवति गृष्मनन्त्रं वर्ष रिथुह आ घछति। वर्ष रिथुअ आधिक्त्य वृस्थि भवति। आत यव अयं रिथुह वर्ष रिथुह खत्यथे। वर्ष रिथुओ प्रायेन सर्वत्र वृस्थि भवति।आकाशमण्डलं निरन्तरं मेघाय आचन्गान तिष्टथि।कधचित जल्बिन्द्वह पतिन्ति। मम खघ प्रॆतह मयूर मम प्रिय खग ।भरतस्य शब्ध खग मयूर वर्तेत। यतेस्य काक प्रशिध ।मयूर वर्षकाले मेघान दृष्ट्वा नृत्यन्थि मम कृधाह प्रॆथह यथिस्थाकन्धुकक्रिध एच्खर्त् प्रशिध कन्धुक्रिदह वर्तेत वर्तमन्समय् यसहा भारत दिषस्य रस्त्रियक्रिध वर्तेत। मम प्रेय पुस्थाकं संस्क्रिथ बषयं अनेकं पुस्थाकं संथि पर थेषु सर्वेषु स्रिमतः बगवतः गीत मम प्रेय पुस्थाकं अस्थि श्री मतः बगवतः । गीथा श्री कृष्णश्य मुखर्विन्धतः उथ्पन ह धिव्यह एवुं अलोकिच्क वनि अस्थि । स्रिमतः बगवतः गीठस्य रचियथह महारिषि वेदः व्यसहा अस्थि। स्रिमतः बगवतः गीथा 701 सलोखा सथि गीथा संपूर्णं विश्वुं दिसथि पथ यतः कर्मधि येव थाव्यदेकरस्थे मवलेश कध चल।मम प्रियः मातृप्रेमाहा । अस्मिन माता इवपररा धैवतमस्ति । मातुहु स्थान ग्रहणठु कोपीना समर्थः ।सर्व थुथकृसता स्थानम माथुरेवा । साथु स्वर्ग धापी गरीयसी वर्तते । माथराधिका किमपि पद्यम नास्ति । वेदेषु पुराण ग्रन्धि अपि मतुहु महातम्य वर्णितं । पिथहु आचार्य धापी माथा श्रेस्ता अस्थि । अतः सर्वप्राधामा अयमुपदेशः मातृ देवोभवा एतहि । पितदेवोभवा आचार्यदेवोभवा इत्यधिकः वुपदेशाना चढगाच्यांथी संथथि पालने माथि किम किम ना करोति । सा अनेकानि करने रात्रौ अपि जग्रनाम करोति स्वयं धुक्काम सहती किंतु पुत्राय सर्वं सुखम याच्याती माता अतिवा पुत्रवतसला अस्थि । सा ईवा बालकस्य  प्राधमाः गुरुहु अपबावती विद्यालय गमनाथ प्राधमाः गुरुहु अपबावती विद्यालय गमनाथ प्रागेवासा बालकम स्नेहेना शिक्षयति । तथरा अयं संवादः लोकप्रियः अबवतीमम समीपे धनमास्थि किमास्थि तसधे नायकः वाध्हांती मम समीपे माता अस्थि । सवमातृ बक्तय मरहा जातः यथाथ काठी तुम यथ पुत्रः कुपुत्राः बावती यारंथु माता कदापि कुमते न बवंती यथा कुपुत्रोजयते क्वचिदपि कुमाता नाह बावती इथी मतुहु महाथर्यन सुरवधि का वर्थस्ते सु परम कल्याणी अस्थि ।

CIA 1 3rd semister

अयं विषयः मुख्यतया नेल्लोरे मत्स्यपालनसंस्कृतेः आधारेण अस्ति

भारते मत्स्यपालनस्य द्वितीयः बृहत्तमः योगदानकर्ता आन्ध्रप्रदेशराज्यः अस्ति । तटीय आन्ध्रप्रदेश के किसान जलीय कृषि के लिए जिम्मेदार असितः और पुलसा मछली गोदावरी नदी की विशेष मछलीअसितः ।एक मत्स्य पालन पद्धति जलीय कृषि का एक रूप असितः ,मत्स्यपालन का क्रियाअसितः   मानवभोजनाय टङ्कयोः वा परिवेशे वा व्यावसायिकरूपेण मत्स्यपालनस्य विषये.जलसंवर्धनं जलकृषिः अपि कथ्यते यत् मत्स्यादिजलजीवानां कृषिसम्बद्धं भवति।जलीयकृषेः कृषिपक्षः उत्पादनं वर्धयितुं प्राकृतिकवृद्धिप्रक्रियायां हस्तक्षेपस्य पक्षान् अभिप्रेतवान्।  संयुक्तराष्ट्रसङ्घस्य खाद्यकृषिसङ्गठनस्य अनुसारं जलकृषिः स्थलपशुकृषेः तुलने ३ गुणाधिकं शीघ्रं वर्धितः अस्ति ।  मत्स्यः मानवस्य उपभोगार्थं उच्चगुणवत्तायुक्तं प्रोटीनम् उपलभ्यते।एकः कृषकः प्रायः मत्स्यपालनं प्रस्तुतरूपेण एकीकृत्य अतिरिक्त-आयस्य निर्माणाय जलप्रबन्धने सुधारं कर्तुं शक्नोति कृषकः स्वयमेव मत्स्यजातीनां चयनं करोति यत् ते उत्थातुम् इच्छन्ति .वन्यजले मत्स्याः सर्वेषां कृते निःशुल्काः सन्ति तथा च  नियमितग्रहणस्य व्यक्तिगतभागं अनिश्चितं कुर्वन्तु

१९९० तमे दशके भारते तटीयजलकृषिः सूर्योदयक्षेत्ररूपेण उद्भूतः ।  इति परिचितम् आसीत् निर्यातस्य विस्तारार्थं विदेशीयविनिमयस्य च परिवर्तनार्थं प्रतिज्ञापूर्णः क्षेत्रः।  क्षेत्रम्अधिकं प्रतिज्ञां पूर्णं कृतवान् अस्ति, अधिकं च संगृहीतम् अस्ति।  अस्मिन् पत्रे अस्य...

भारते सामान्यतया मत्स्यपालनस्य विशेषतया जलकृषेः भूमिका च विकासः च।  वृद्धि, विकास के स्रोत, राष्ट्रीय सकल घरेलू उत्पाद में योगदान, ग्रामीण अर्थव्यवस्था पर प्रभाव, सामाजिक-आर्थिक प्रभाव, पिछड़ा सम्बन्धों की जनन, तथा तटीय के निर्यात वृद्ध जलकृषेः रचना, दिशा, प्रवेशः च इति दृष्ट्या समीक्षा भवति ।  पत्रम् देशे तटीयजलकृषेः विकासाय आशावादी टिप्पणीयां समाप्तं करोति उत्पादन एवं विपणन के लिए नीतिगत उपायों का सुव्यवस्थित करना।मत्स्यपालनं सर्वदा पारम्परिकं व्यवसायः आसीत् ।  शिल्पं गियरं च अधिकं वा स्थितम् अस्ति भारते मत्स्यपालनप्रौद्योगिक्यां तीव्रसुधारस्य अभावेऽपि न्यूनपारम्परिकम्।  पारंपरिक दृष्टिकोण, सांस्कृतिक मूल्य एवं संस्थागत वित्त का अपर्याप्त प्रवेश हो चुकाअसितः मत्स्यजीविनां न्यूनोत्पादकतायां उत्तरदायी।  अन्तर्देशीयमत्स्यपालनं जलकृषिः च कृतवान् अस्तिद्रुत प्रगति के देर से तथा में कुल मत्स्य उत्पादन के लगभग 50 प्रतिशत योगदान दे रहे हैं देश (कृष्णन इत्यादि, 2001). १९९१ तमे वर्षे भारतसर्वकारस्य नूतना आर्थिकनीतेः प्रवर्तनेन. भारतस्य अर्थव्यवस्थां उद्घाटितवान् तथा च भारतीयस्य निर्यातविपण्यस्य द्रुतविस्तारं सक्षमं कृतवान् अस्ति समुद्री भोजनम् । मत्स्यपालनम्ताज्जलस्य, खारे जलस्य च मत्स्यसंस्कृतिः समाविष्टा संस्कृतिमत्स्यपालनं मुख्यः स्रोतः अस्ति अन्तर्देशीयक्षेत्रे वृद्धेः ।  अन्तर्देशीयक्षेत्रे संस्कृतिमत्स्यपालनस्य भागः वर्धितः अस्ति

aquaculture

fish quality analysis

प्रचण्ड रूप से हाल के वर्षों के दौरान (सारणी 6)।  १९८४-८५ तमे वर्षे ४३.३३ प्रतिशतात् वर्धमानः अभवत् १९८९-९० तमे वर्षे ७१.७२ प्रतिशतं ततः १९९४-९५ तमे वर्षे ८४.०७ प्रतिशतं यावत् अभवत् ।  संस्कृतिमत्स्यपालनस्य अन्तः, २. वर्धितोत्पादने प्रमुखं योगदानं ताज्जलजलसंवर्धनात् आसीत्, यत्...१९८४-८५ तमे वर्षे प्रायः ३० प्रतिशतात् १९९४-९५ तमे वर्षे प्रायः ६५ प्रतिशतं यावत् वर्धितम् । आन्ध्रप्रदेशराज्यं देशे तटीयजलकृष्याधीनक्षेत्रं सर्वाधिकं वर्तते । आन्ध्रप्रदेशस्य जिल्हेषु नेल्लोर-नगरे झींगा-अन्तर्गतं अधिकतमं क्षेत्रं वर्तते तथा च तस्य... राज्य के झींगा उत्पादन में योगदान 1998-99 में 5987 टन हो चुका है।  अयं मण्डलः समुद्री जल सेवन प्रणाली, भूजल आधारित सहित संस्कृति प्रणाली के कई रूपों का उपयोग करता है संस्कृति प्रणाली एवं क्रीक जल प्रणाली।  नेल्लोर् अर्ध-गहन-झींगानां कृते मार्गं कृतवान् देशे कृषिव्यवस्था तथा च स्कैम्पीप्रसारणे अग्रणी अस्ति देशे कृषिः ।  पाटिल एवं कृष्णन (1998a) ने एक अग्रणी अध्ययन किया आंध्र के नेल्लोर जिले में ग्रामीण विकास पर झींगा खेती के प्रभाव का मूल्यांकन करते हुए प्रदेशः । इस पत्र का एक महत्वपूर्ण भाग भारतीय कृषि अनुसंधान परिषद् - 2018 पर आधारित है। कृषि उत्पाद (ICAR-AP) सेस कोष प्रायोजित परियोजना, “एक आर्थिक मूल्यांकन का भारते खारे जलीयकृषिप्रणाल्याः, (१९९८-२००१) सीआईबीए, चेन्नई तथा एनसीएपी, २. नई दिल्ली।  लेखकाः वित्तपोषणार्थं आईसीएआर-संस्थायाः धन्यवादं वदन्ति तथा च डॉ. के.गोपाकुमारस्य, उप महानिदेशक (मत्स्यपालन), आईसीएआर, नई दिल्ली को पाठ्यक्रम के दौरान प्रोत्साहन हेतु अस्य कार्यस्य ।

CIA 1 4th semister

जैव प्रौद्योगिकी के अनुप्रयोग

MENAKURU NIKITHA
प्रकारः	Biotechnology and its uses in daily life
भाषा	Sanskrit

विषयसूची

Modification through biotechnology

जैवप्रौद्योगिक्याः अनेकाः अनुप्रयोगाः सन्ति, विशेषतः चिकित्साशास्त्रे कृषिक्षेत्रे च ।  उदाहरणानि सन्ति जैविकसूचनाः सङ्गणकप्रौद्योगिक्या सह विलीनीकरणे जैवप्रौद्योगिक्याः उपयोगः (जैवसूचनाशास्त्रम्), मानवशरीरे प्रवेशं कर्तुं शक्नुवन्तः सूक्ष्मसाधनानाम् उपयोगस्य अन्वेषणं (नैनोप्रौद्योगिकी), तथा च सम्भवतः मृतानां अथवा दोषपूर्णकोशिकानां स्थाने स्टेम सेलसंशोधनस्य क्लोनिंगस्य च तकनीकानां प्रयोगः तथा च  ऊतक (पुनर्जन्म चिकित्सा)।  कम्पनयः शैक्षणिकप्रयोगशालाश्च एतानि विषमप्रौद्योगिकयः एकीकृत्य अणुषु अधः विश्लेषणं कर्तुं तथा च आणविकजीवविज्ञानात् रासायनिकमार्गान्, ऊतकानाम्, अङ्गानाम् च प्रति ऊर्ध्वं संश्लेषणं कर्तुं प्रयतन्ते। स्वास्थ्यसेवायां उपयोगस्य अतिरिक्तं जैवप्रौद्योगिकी रासायनिकविक्रियाणां (उत्प्रेरकानाम्) स्फुरणं जनयन्तः जैविकएन्जाइमानां आविष्कारस्य उत्पादनस्य च माध्यमेन औद्योगिकप्रक्रियाणां परिष्कारे सहायकं सिद्धा अभवत्  पर्यावरणस्य स्वच्छतायै, एन्जाइमैः सह ये दूषकान् अहानिकारकरसायनेषु पचन्ति ततः उपलब्धस्य “आहारस्य आपूर्तिः” सेवनानन्तरं म्रियन्ते;  आनुवंशिक-इञ्जिनीयरिङ्ग-माध्यमेन कृषि-उत्पादने च ।जैवप्रौद्योगिक्याः कृषिप्रयोगाः सर्वाधिकं विवादास्पदाः सिद्धाः अभवन् ।  केचन कार्यकर्तारः उपभोक्तृसमूहाः च आनुवंशिकरूपेण परिवर्तितजीवानां (जीएमओ) प्रतिबन्धं कर्तुं वा उपभोक्तृभ्यः खाद्यप्रदायस्य जीएमओ-इत्यस्य वर्धमानस्य उपस्थितेः विषये सूचयितुं लेबलिंग्-कायदानानां आह्वानं कृतवन्तः  अमेरिकादेशे कृषिक्षेत्रे जीएमओ-प्रवर्तनं १९९३ तमे वर्षे आरब्धम्, यदा एफडीए-संस्थायाः गोजातीयसोमाटोट्रोपिन् (BST) इति वृद्धिहार्मोनस्य अनुमोदनं कृतम्, यत् दुग्धगवासु दुग्धस्य उत्पादनं वर्धयति  अग्रिमे वर्षे एफडीए प्रथमं आनुवंशिकरूपेण परिवर्तितं सम्पूर्णं खाद्यं, दीर्घकालं यावत् अभियांत्रिकीरूपेण निर्मितं टमाटरं अनुमोदितवान् ।  ततः परं अमेरिका, यूरोप, अन्यत्र च दशकशः कृषिजीएमओ-इत्यनेन नियामक-अनुमोदनं प्राप्तम्, यत्र स्वकीटनाशकं उत्पादयन्ति सस्याः, तृणहत्यायाः विशिष्टतृणनाशकानां प्रयोगात् जीविताः सस्याः च सन्ति।  जैवप्रौद्योगिकी विज्ञानस्य तत् क्षेत्रं यत्र जैविकतन्त्राणां, जीवजीवानां, तेषां व्युत्पन्नानां वा उपयोगः मानवजातेः कृते उपयोगिनो उत्पादानाम् निर्माणं भवति  जैवप्रौद्योगिकी अस्मान् संक्रामकरोगाः, खाद्यगुणवत्तासुधारः, जीवाश्म-इन्धनस्य अभावः इत्यादीनि बहवः समस्याः सम्बोधयितुं साहाय्यं करोति यथा यथा जनसंख्या वर्धते प्राकृतिकसंसाधनाः न्यूनाः भवन्ति तथा जैवप्रौद्योगिकी अस्मान् वैकल्पिकस्रोतान् अन्वेष्टुं साहाय्यं करोति।  अस्माकं दैनन्दिनजीवनस्य आवश्यकतानां पूर्तये जैवप्रौद्योगिकी महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वहति।  जैवप्रौद्योगिकी दीर्घकालात् स्वास्थ्यसेवा, खाद्य-उद्योगः, मद्यनिर्माणं, दुग्ध-उत्पादाः, वस्त्र-उद्योगः, जैव-उपचारः इत्यादिषु प्रायः प्रत्येकस्मिन् क्षेत्रे सेवां प्रदाति  अद्यत्वे यदा समग्रं विश्वं कोविड्-१९-रोगेण पीडितं वर्तते तदा टीकानिर्माणे जैवप्रौद्योगिक्याः महती भूमिका वर्तते।

उदाहरणानि

Curd preparation

1. जैव-इन्धनम्

जैव-इन्धनं वनस्पति-पशु-अपशिष्ट-शैवाल-सामग्री इत्यादिभ्यः जैव-द्रव्येभ्यः उत्पद्यते ।  ईंधनस्य मूल्यवृद्ध्या जीवाश्म-इन्धनस्य क्षयस्य च कारणेन द्वि-प्रौद्योगिक्याः माध्यमेन जैव-इन्धनस्य उत्पादनं महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वहितुं शक्नोति ।  जैव-इन्धनं ऊर्जायाः नवीकरणीय-स्रोतरूपेण कार्यं करोति, पर्यावरण-अनुकूलं च भवति यतः ते हरितगृह-वायु-उत्सर्जनं निवारयन्ति ।  जैवइन्धनस्य उदाहरणानि सन्ति इथेनल्, जैवडीजलं, जैववायुः च ।

2. दुग्धजन्यपदार्थाः

जैवप्रौद्योगिक्याः दुग्धक्षेत्रे व्यापकः अनुप्रयोगः अस्ति, अस्माकं प्रियदुग्धजन्यपदार्थानाम् यथा पनीरं, दधि च जैवप्रौद्योगिक्याः ऋणी वयं स्मः। क्षीरस्य क्षीरम्लस्य किण्वनेन पनीरं निर्मीयते ।  दुग्धे जलं (८५%), मेदः, कार्बोहाइड्रेट् (लैक्टोज), प्रोटीन् (casein & whey) च भवति ।  क्षीरस्य अम्लीकरणं कृत्वा अथवा रेनेट् योजयित्वा क्षीरं ठोसदधिं द्रवमृदां च पृथक् कृत्वा पनीरं निर्मीयते ।  लैक्टोबैसिली अथवा स्ट्रेप्टोकोक्सी परिवाराः इत्यादयः केचन जीवाणुः दुग्धशर्करां (लैक्टोजं) लैक्टिक अम्लरूपेण परिवर्तयन्ति तथा च दुग्धस्य पीएच न्यूनीकरोति ।  एतत् क्षीरस्य अम्लीकरणं उच्यते;  क्षीरे विद्यमानं हानिकारकजीवाणुम् हन्ति ।  एतेन दुग्धस्य दधिः, द्रवमृदा च पृथक् कर्तुं साहाय्यं भवति ।  रेनेट् एकः एन्जाइमः अस्ति यः कैसिन् प्रोटीनस्य जठरीकरणे सहायकः भवति ।  एतेन ठोसदधिः द्रवमृदा च पृथक् भवति ।  द्रव मृदां निष्कास्य दधिं लवणं कृत्वा आकारं कृत्वा ।  रेनेट् इति जुगामी स्तनधारीनां उदरं विद्यमानानाम् एन्जाइमानां समुच्चयः ।  काइमोसिन् (प्रोटीज) इति प्रमुखः एन्जाइमः, यः दुग्धे कैसिन् प्रोटीन् दधिं करोति ।

3. टीकानिर्माणम्

विभिन्नानां घातकरोगाणां टीकानां निर्माणे जैवप्रौद्योगिक्याः महती भूमिका अस्ति ।  टीकाः मृतैः निष्क्रियरोगजनकैः वा निर्मिताः भवन्ति, यत् तस्य पृष्ठीयप्रोटीनेषु अन्यतमं वा रोगजनकैः उत्पादितं विषं वा भवति ।  टीकाकरणेन अस्माकं रोगप्रतिरोधकशक्तिः प्रवर्तते, यस्य परिणामेण प्रतिपिण्डानां निर्माणं भवति ।  एते प्रतिपिण्डाः स्मृतिप्रतिपिण्डरूपेण रक्ते दीर्घकालं यावत् परिभ्रमन्ति, यदि भविष्ये उक्तः रोगजनकः आक्रमणं करोति तर्हि स्मृतिप्रतिपिण्डाः तस्य विरुद्धं युद्धं कुर्वन्ति।

अपराधस्थलेषु रक्तस्य, शरीरस्य द्रवस्य च शोधने साहाय्यं करोति ।  प्रारम्भे प्रक्षालकस्य अथवा अमोनियायाः उपयोगः सफाईकारकरूपेण भवति स्म किन्तु अधुना एन्जाइम-शुद्धकर्तारः (प्रोटीजः, लाइपेस् इत्यादयः) रक्तादिभ्यः हानिकारकपदार्थेभ्यः मुक्तिं प्राप्तुं प्रयुज्यन्ते येषां स्वास्थ्यस्य जोखिमाः यथा एच.आई.वी ।