अतिशयोक्त्यलङ्कारः
- रूपकातिशयोक्तिः स्यात्रिगीर्याध्यवसानतः ।
- पश्य नीलोत्पलद्वन्द्वान्निस्सरन्ति शिताः शराः॥
विवरणम्
सम्पादयतुविषयस्य स्वशब्देन उल्लेखनं विनापि विषयिवाचकेनैव शब्देन ग्रहणं विषयनिगरणं तत्पूर्वकं विषयस्य विषयिरूपतया अध्यवसानमाहार्यनिश्चयस्तस्मिन् सति रूपकातिशयोक्तिः । यथा नीलोत्पल-शरशब्दाभ्यां लोचनयोः कटाक्षाणां च ग्रहणपूर्वकं तद्रूपताध्यवसानम् ।
उदाहरणान्तरम्
सम्पादयतु- वापी कापि स्फुरति गगने तत्परं सूक्ष्मपद्मा-
- सोपानालीमधिगतवती काञ्चनीमैन्द्रनीली ।
- अग्रे शैल् सुकृतिसुगमौ चन्दनच्छन्नदेशो
- तत्रत्यानां सुलभममृतं संनिधानात्सुधांशोः ॥
अत्र वाप्यादिशब्दैः नाभिप्रभृतयः निगीर्णाः । अत्रातिशयोक्तौ रूपकविशेषणं रूपके दर्शितानां विधानामिहापि संभवः अस्तीत्यतिदेशेन प्रदर्शनार्थम् । तेन अत्रापि आधिक्यन्यूनताविभागश्चेति सर्वमनुसन्धेयम् ।