तुल्ययोगितालङ्कारः
लक्षणश्लोकः सम्पादयतु
- वर्ण्यानामितरेषां वा धर्मैक्यं तुल्ययोगिता ।
- संकुचन्ति सरोजानि स्वैरिणी वदनानि च ॥
- त्वदङ्गमार्दवे दृष्टे कस्य चित्ते न भासते ।
- मालतीशशभृल्लेखाकदलीनां कठोरता ॥
विवरणम् सम्पादयतु
प्रस्तुतनामप्रस्तुतानां वा गुणक्रियारूपैकधर्मान्वयः तुल्ययोगिता । संकुचन्तीति प्रस्तुततुल्ययोगितायाः उदाहरणम् । तत्र प्रस्तुतचन्द्रोदयकार्यतया वर्णनीयानां सरोजानां प्रकाशभीरुस्वैरिणीवदनानां च संकोचनरूपैकक्रियान्वयो दर्शितः । उत्तरश्लोके नायिकासौकुमार्यवर्णने प्रस्तुते अप्रस्तुतानां मालत्यादीनां कठोरतारूपैकगुणान्वयः ।
उदाहरणान्तरम् सम्पादयतु
- संजातपत्रप्रकरान्वितानि समुद्वहन्ति स्फुटपाटलत्वम् ।
- विकस्वराण्यर्ककराभिमर्शाद्दिनानि पद्मानि च वृद्धिमीयुः ॥
विवरणम् सम्पादयतु
अत्र ग्रीष्मवर्णने तदीयत्वेन प्रस्तुतानां दिनानां पद्यानां चैकक्रियान्वयः । ऊरुवर्णने अप्रस्तुतानां करिकराणां कदलीविशेषाणां चैकगुणान्वयः ।