भूमिरापोऽनलो वायुः...

श्लोकः

गीतोपदेशः

भूमिरापोऽनलो वायुः खं मनो बुद्धिरेव च ।

अहङ्कार इतीयं मे भिन्ना प्रकृतिरष्टधा ॥ ४ ॥

अयं भगवद्गीतायाः सप्तमोध्यायस्य ज्ञानविज्ञानयोगस्य चतुर्थः(४) श्लोकः ।

भूमिः आपः अनलः वायुः खं मनो बुद्धिः एव च अहङ्कारः इति इयं मे भिन्ना प्रकृतिः अष्टधा ॥ ४ ॥

भूमिः आपः अनलः वायुः खं मनः बुद्धिः अहङ्कारः च एव इति इयं मे प्रकृतिः अष्टधा भिन्ना ।

भूमिः = पृथिवी

आपः = जलम्

अनलः = अग्निः

वायुः = मरुत्

खम् = आकाशः

मनः = चित्तम्

बुद्धिः एव च = मतिः च

अहङ्कारः इति = अहङ्कारः इति

इयम् = एषा

मे = मम

प्रकृतिः = शक्तिः

अष्टधा = अष्टभिः प्रकारैः

भिन्ना = भेदं गता (वर्तते) ।

पृथिवी जलम् अग्निः वायुः आकाशः मनः बुद्धिः अहङ्कारः च इति मम प्रकृतिः अष्टभिः प्रकारैः भिन्ना अस्ति ।