मयाध्यक्षेण प्रकृतिः...
भगवद्गीतायाः श्लोकः ९.१०
श्लोकः
सम्पादयतुअयं लेखः विकिपीडिया-विश्वकोषस्य अन्यलेखैः सह संयोजनीयः । सन्दर्भानुगुणं परिसन्धयः योज्यन्ताम् । तेन(जनुवरि २०१४) |
- मयाध्यक्षेण प्रकृतिः सूयते सचराचरम् ।
- हेतुनानेन कौन्तेय जगद्विपरिवर्तते ॥ १० ॥
अयं भगवद्गीतायाः नवमोध्यायस्य राजविद्याराजगुह्ययोगस्य दशमः(१०) श्लोकः ।
पदच्छेदः
सम्पादयतुमया अध्यक्षेण प्रकृतिः सूयते सचराचरम् हेतुना अनेन कौन्तेय जगत् विपरिवर्तते ॥ १० ॥
अन्वयः
सम्पादयतुकौन्तेय ! अध्यक्षेण मया प्रकृतिः सचराचरं सूयते । अनेन हेतुना जगत् विपरिवर्तते ।
शब्दार्थः
सम्पादयतु- कौन्तेय = अर्जुन !
- मया अध्यक्षेण = साक्षिभूतस्य मम सन्निधिमात्रेण
- प्रकृतिः = माया
- सचराचरम् = सजमस्थावरं जगत्
- सूयते = उत्पादयति
- अनेन = एतेन
- हेतुना = कारणेन
- जगत् = प्रपञ्चः
- विपरिवर्तते = विपरिणमते ।
अर्थः
सम्पादयतुसाक्षिभूतस्य मम सन्निधिमात्रेण प्रकृतिरियं स्थावरजमात्मकम् इमं प्रपञ्चम् उत्पादयति । उत्पन्नश्च सः मत्सन्निधिवशादेव नानाकारः प्रतिभासते ।