मोघाशा मोघकर्माणो...
भगवद्गीतायाः श्लोकः ९.१२
श्लोकः
सम्पादयतुअयं लेखः विकिपीडिया-विश्वकोषस्य अन्यलेखैः सह संयोजनीयः । सन्दर्भानुगुणं परिसन्धयः योज्यन्ताम् । तेन (जनुवरि २०१४) |
- मोघाशा मोघकर्माणो मोघज्ञाना विचेतसः ।
- राक्षसीमासुरीं चैव प्रकृतिं मोहिनीं श्रिताः ॥ १२ ॥
अयं भगवद्गीतायाः नवमोध्यायस्य राजविद्याराजगुह्ययोगस्य द्वादशः(१२) श्लोकः ।
पदच्छेदः
सम्पादयतुमोघाशा मोघकर्माणः मोघज्ञानाः विचेतसः राक्षसीम् आसुरीं च एव प्रकृतिं मोहिनीं श्रिताः ॥ १२ ॥
अन्वयः
सम्पादयतुमोघाशाः मोघकर्माणः मोघज्ञानाः विचेतसः राक्षसीम् आसुरीं च मोहिनीं प्रकृतिम् एव श्रिताः (मानुषीं तनुम् आश्रितं माम् अवजानन्ति) ।
शब्दार्थः
सम्पादयतु- मोघाशाः = व्यर्थतृष्णाः
- मोघकर्माणः = व्यर्थयज्ञाः
- मोघज्ञानाः = निष्फलज्ञानाः
- विचेतसः = विगतविवेकाः
- राक्षसीम् = राक्षससम्बन्धिनीम्
- आसुरीं च एव = असुरसम्बन्धिनीम्
- मोहिनीम् = व्यामोहकारिणीम्
- प्रकृतिम् = स्वभावम्
- श्रिताः = आस्थिताः । (मानुषीं तनुम् आश्रितं माम् अवजानन्ति)
अर्थः
सम्पादयतुयेषां मनोरथः व्यर्थः, कर्म व्यर्थम्, ज्ञानं च व्यर्थं तादृशाः बुद्धिहीनाः, तमोगुणप्रधानाः, राक्षसानां प्रकृतिम् आश्रिताः जनाः मनुष्याकारं माम् अवलोक्य अयं साधारणः इति भावयन्तः अवमानयन्ति ।