"वाशिममण्डलम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः

| subdivision_name4 = ११,९६९७,७१४१६०

'''वाशिममण्डलं''' ({{lang-mr|वाशिम जिल्हा}}, {{lang-en|Washim District}}) [[महाराष्ट्र]]राज्ये स्थितं मण्डलम् । अस्य मण्डलस्य केन्द्रं [[वाशिम]] इत्येतत् नगरम्इत्येतन्नगरम् ।

== इतिहास:इतिहासः ==

[[महाभारतम्|महाभारते]], वात्स्यायन-कामसूत्रे, [[पद्मपुराणम्|पद्मपुराणे]], [[काव्यमीमांसा|काव्यमीमांसायां]], वत्सगुल्ममाहात्म्ये च 'वाशिम' इत्येतन्नगरं 'वत्सगुल्म'नाम्ना उपलभ्यते । वत्सऋषे:वत्सऋषेः वास्तव्यात् 'वत्सगुल्म', तदपभ्रंश:तदपभ्रंशः 'वाशिम' इति । वाकाटक-[[राष्ट्रकूटवंशः|राष्ट्रकूट]]-यादवराजानां आधिपत्यम् अत्रासीत् । अष्टादशे शतके वस्त्रोद्योगे [[वाशिम]] बहुविख्यातमासीत् । पुरा वाशिमपरिसर:वाशिमपरिसरः बेरार-प्रान्ते आसीत्, यदा बेरार-प्रान्तात् [[अकोलामण्डलम्|अकोलामण्डलस्य]] स्थापना कृता तदा वाशिमपरिसर:वाशिमपरिसरः अकोलामण्डले समाविष्ट:समाविष्टः । अनन्तरम् [[अकोलामण्डलम्|अकोलामण्डलात्]] वाशिममण्डलं पृथक्कृतम् ।

वाशिममण्डलस्य जनसङ्ख्या(२०११) ११,९७,१६० अस्ति । अस्मिन् ६,२०,३०२ पुरुषा:पुरुषाः, ५,७६,८५८ महिला:महिलाः च सन्ति । अस्मिन् मण्डले प्रति च.कि.मी.मिते क्षेत्रे २४४ जनाः वसन्ति अर्थात् अस्य मण्डलस्य जनसङ्ख्यासान्द्रता प्रति च.कि.मी. २४४ जनाः । २००१-२०११ दशके अस्मिन् मण्डले जनसङ्ख्यावृद्धिः १७.२३% आसीत् । अत्र पुं-स्त्री अनुपातः १०००-९२६ अस्ति । अत्र साक्षरता ८३.२५ % अस्ति । ८२.३४% जना ग्रामेषु निवसन्ति, १७.६६% जना:जनाः नगरेषु निवसन्ति ।

== कृषि:कृषिः उद्यमाश्च ==

मण्डलेऽस्मिन् ग्रामेषु कृषि:कृषिः प्रमुखोपजीविकासाधनम् । 'सोयाबीन', [[गोधूम:गोधूमः]], यवनाल:यवनालः (ज्वारी), 'बाजरी', 'तूर', कार्पास:कार्पासः च प्रमुखकृष्युत्पादनानि सन्ति । प्रमुखनगरेषु तैलनिर्माणोद्यमा:तैलनिर्माणोद्यमाः, वस्त्रनिर्माणार्थं हस्तोद्यमा:हस्तोद्यमाः च सन्ति ।

मण्डलेऽस्मिन् बहूनि तीर्थस्थलानि सन्ति इत्यत:इत्यतः जना:जनाः धार्मिकाचरणे निमग्ना:निमग्नाः । स्थानिकोत्सवेषु, यात्रासु च जना:जनाः सहभागिन:सहभागिनः भवन्ति । जनानां मध्यमस्तरीयजीवनशैली वर्तते ।