सदस्यः:49.206.6.174/WEP 2018-19 dec

शब्दः / ध्वनिः (noise which is an essential part of electronics communication system)

* "अनपेक्षितः विद्युतसंकेतः" इति शब्दस्य लक्षणम् |

* (अ) बहिरङ्ग शब्दः

  (आ)अभ्यन्तर शब्दः , इति शब्दस्य द्वो भेदौ |

* बाह्यतः आगच्छन्तः शब्दाः बहिरङ्गशब्दाः तथा स्वीकर्तुः अन्तः उत्पादिताः शब्दाः अभ्यन्तरशब्दाः |

* (अ) बहिरङ्ग शब्दः

बह्यशब्दानाम् अभ्यन्तरशब्दानां अनेके प्रभेदाः सन्ति | यथा

    [१] (अ) वातावरणशब्दह्

         (आ) भूवातावरणातीनशब्दह्  

         (इ) मानवकृतः अथवा औद्योगिकशब्दः

    [२] (अ) उष्णमान शब्दः

         (आ) क्षिपणिशब्दह्

         (इ) प्रयाणसमयशब्दह्

         (ई) इतर - आन्तरिकशब्दः

* बाह्यशब्दस्य अल्पीकरणम् असंभवं, किन्तु स्वीकर्तुः अधिकरणस्थलस्य व्यत्ययं अथवा सम्पूर्णक्रमस्य

  व्यत्ययं कृत्वा अल्पीकर्तुम् शक्यते |

* सुविन्यासेन आन्तरिकशब्दः गणितद्वारा गणयितुं अल्पीकर्तुम् च शक्यते |

* वातावरणे विद्युन्मोचनेन वातावरणशब्दः संभवति |

* बृहत् वातावरणशब्दः सृजते अल्प - मध्यम - विद्युत्प्रवाहगणेषु |

* भूवातावरणातीतशब्दस्य आकरान् आधृत्य भेदद्वयं -

  (अ) सौरशब्दः

  (आ) ब्रह्माण्डशब्दः इति भवति |

(आ)अभ्यन्तर शब्दः

* सूर्यतः प्रसारितः विद्युत्शब्दः एव सौरशब्दः | सूर्यस्य एकादशवर्षयिं शब्दचक्रं वर्तते | चक्रस्य       

शिखरभागे सूर्यः कञ्चित् शब्दः न्यूनतमः भवति |

* दूरे वर्तमानानि नक्षत्राणिअपि सूर्यः इव अधिकतापमानयुतानि भवन्ति | तानि अपि रविः इव शब्दः किरणायन्ते | तेभ्यः नक्षत्रेभ्यः प्राप्तः शब्दः एव ब्रह्माण्डशब्दः |

* वाहनेभ्यः विमानेभ्यः बृहत् - विद्युद्यन्त्रेभ्यः च निर्गतः विद्युत्शब्दः मानवकृतः अथवा औद्योगिकः शब्दः क्षिपणिशब्दः | पी-एन स्थाने विद्युदणूनाम् चलनेन अपि उत्पादितः भवति |

* संक्रमवारकेषुं जनितः शब्दः संक्रमसमयशब्दः | संक्रमसमयः निवेश्यतः परिणाम - पर्यन्तः विद्युतः कालावकाशः |

* अन्यशब्दाः अपि भवन्ति यथा लोलशब्दः, संक्रमवारक - उष्णमानशब्दः, विभाजनशब्दः ये संक्रमवारकेषु उत्पादिताः |

references: