Adarshchoubey91

संस्कृतसाहित्यं

संस्कृतसाहित्यं संस्कृतभाषायां रचितानां सर्वेषां साहित्यानां व्यापकपदम् अस्ति | अस्मिन् वैदिकसंस्कृतम् इति नाम्ना प्रसिद्धायाः आद्यभारत-आर्यभाषायाः प्रारम्भिकप्रमाणितवंशजस्य ग्रन्थाः , शास्त्रीयसंस्कृते ग्रन्थाः अपि च संस्कृतस्य केचन मिश्रिताः अमानकरूपाः अपि अन्तर्भवन्ति [ १ ] [ क ] प्राचीनभाषायाः साहित्यस्य आरम्भः वैदिककाले प्रायः १५०० तः १००० ईपूपर्यन्तं ऋग्·वेदस्य रचनायाः सह भवति , तदनन्तरं ६ वा चतुर्थशताब्द्याः परितः व्याकरणशास्त्रज्ञस्य पाणिनिः कालपर्यन्तं अन्ये वैदिकग्रन्थाः भवन्ति BCE (तदनन्तरं शास्त्रीयसंस्कृतग्रन्थाः क्रमेण आदर्शाः अभवन्) ।

वैदिकसंस्कृतं वैदिकधर्मस्य विस्तृतानां लिटर्जिकलग्रन्थानां भाषा अस्ति , शास्त्रीयसंस्कृतं तु प्रमुखभारतीयधर्मैः विशेषतः हिन्दुधर्मैः हिन्दुग्रन्थैः च सम्बद्धानां बहूनां प्रमुखग्रन्थानां भाषा अस्ति , परन्तु बौद्धधर्मस्य , जैनधर्मस्य च भाषा अस्ति |. [ ग ] केचन संस्कृत बौद्धग्रन्थाः अपि संस्कृतस्य एकस्मिन् संस्करणे रचिताः सन्ति यत् प्रायः बौद्धसंकरसंस्कृतम् अथवा बौद्धसंस्कृतम् इति उच्यते, यस्मिन् संस्कृतस्य अन्येषु रूपेषु न प्राप्यमाणाः बहवः मध्यभारतीयाः ( prakritic ) तत्त्वानि सन्ति ।

संस्कृतसाहित्यं विशालं वर्तते , तत्र हिन्दुग्रन्थाः , धार्मिकशास्त्रं , विविधाः काव्यरूपाः ( यथा महाकाव्यं गीतं च ), नाटकं , आख्यानगद्यं च अन्तर्भवति | . अस्मिन् लौकिक-तकनीकी-विज्ञान-कला-विषयेषु सारभूत-कृतयः अपि अन्तर्भवन्ति । एतेषु केचन विषयाः सन्ति : विधिः रीतिरिवाजः च , व्याकरणं , राजनीतिः , अर्थशास्त्रं , चिकित्साशास्त्रम् , ज्योतिषशास्त्रम् - खगोलशास्त्रम् , अंकगणितं , ज्यामितिः , संगीतं , नृत्यं , नाटकं , जादू तथा भविष्यवाणी , कामुकता च [ ११ ] ९.