Anshika painkra
सम्प्रेषणम् =
द्वाधिकव्यक्तिनां समक्षे अर्थात् अनेकजनानां मध्ये मौखिकं लेखनं सांकेतिकं वा प्रतिकात्मकमाध्यमेन विचारसूचनानाञ्च प्रेषस्य एका प्रक्रिया विद्यते सम्प्रेषणस्य कृते सूचनाया: अति आवश्यकता भवति सम्प्रेषणे पूर्वपक्षी प्रेषकः भवति अर्थात् सन्देशः प्रेसार्थी, उत्तरपक्षी प्रेषणी भवति अर्थात् सन्देशः प्राप्तकर्ता। सम्प्रेषणं यदा प्राप्तकर्तुःपार्श्वे आयाति तदानीमेव सम्प्रेषणं सम्पूर्णं भवति ।
सम्प्रेषणास्यार्थः =
सम्प्रेषणमिति शब्दस्योत्पत्ति आंग्लभाषायाः लैटिन शब्दः कम्युनिकेशन इति शब्दात् भवति, कम्युनिश " इति शब्दस्यार्थः भवति अधिगमः कम्युनिश इति शब्दः कॉमन " शब्दात् निष्पद्यते, यस्यार्थः भवति विचारान् तथ्यान् वा व्यक्तिषु सामान्यरूपेण प्राप्तुं शक्नोति। एवमेव सम्प्रेषणम् इति शब्दाश्रयमस्ति विचारसूचनातथ्यानीत्यादीनि अधिगमं प्रेषणं वा, एतावता एका द्विमार्गी प्रक्रिया वर्तते यस्मै सम्बन्धितजनान् प्राप्नुयात्, यस्मिर्थे सम्प्रेषणकर्त्रा स्वीयविचारान् व्यक्तं कृतम्।
सम्प्रेषणस्यावश्यकता =
सम्प्रेषणसंस्थायाः उद्देश्यनां प्राप्तौ साहाय्यं भवति, इयं तस्य उत्तरोत्तर वृद्धेः कृते अग्रसरः करोति । सम्प्रेषणस्यावश्यकता निम्नलिखित रूपेण भवति|
{1}विचाराणामादनप्रदानयोःसुविधा = सम्प्रेसम्प्रेषणस्य माध्यमेनप्रधाना-ध्यापक शिक्षककर्मचारछात्रगणानां तथा च अधिकारीगणानां मध्ये विचाराणां भावनां सूचनानाञ्च आदानप्रदानयोः सुगमता भवति,निर्धारितसमये,उपयुक्तव्यक्तिमुचितसूचना प्राप्तकरणे तस्य प्रभावशीलतायां वृद्धिः भवति विकासे उत्तरोत्तोन्नतिः भवति |
{2}नेतृत्वक्षमतायाः विकासः= सम्प्रेषणस्य माध्यमेन नेतृत्वक्षमता विकसिता भवति, सर्वेषाम,लाभस्य ज्ञानं यदा भवति तदा सङ्गटनस्य निर्माणं भवति इदं सङ्गटनं कस्यापि एकस्य व्यक्तेः माध्यमेन सञ्चालितं भवति,अयं जनः सम्प्रेषणेन आधिकांशव्यक्तेः लाभसमक्षे स्थापितं करोति तथा स्वस्य कृते विरोधी जनान् सुसज्जितं करोति, एवमेव नेतृत्वक्षमतायाः विकासः भवति अनेन सम्प्रेषणस्य उपयोगितायां अधिकाधिकवृद्धिः भवति |
{3} संस्थायाःउद्देश्येषु पारस्परिकसहयोगम्= सम्प्रेषणमधिकारीगणकर्मचारीगणयोः प्रसारितः यःभ्रमः विद्यते तं भ्रमं दूरं करोति तथा परस्परे वर्तालापं कृत्वा अथवा सूचनायाः अदानप्रदानाभ्यामेकः अन्येन साकं सहयोगकरणाय तत्परं भवति अतः अधिकारीगण कर्मचारी शगणस्य ,लाभस्य विषये ध्यानं ददाति एतदर्थं संस्थायाः विकास सम्भवमस्ति तथा सम्प्रेषणस्य सार्थकता भवति|
{4}प्रदीपप्रदीपविचारधाराणाम् समाप्ति = सम्प्रेषणस्य माध्यमेन् प्रधानाध्यापक:,शिक्षक:, कर्मचारी एवं च अन्याधिकारिगणस्य मध्ये विचाराणां भावानां च सूचनाषु आदान-प्रदानम् सुगमतया भवति ।
{5} प्रबंधम् शक्तिशाली करणाय = सम्प्रेषणेन् प्रबंधनं प्रशासनं च शक्तिशाली भवति परस्परविचारविमर्शेन् उचितोपचारेण विविधसमस्यानां कठिनपरिस्थितिनां च समाधानं करोति । समस्याया: समाधानान्वेषणम् प्रबंधं शक्तिशालीनिर्माणकाले सहायता करोति यस्य माध्यमेन् सम्प्रेषणस्योपगितायातद्यथा वृद्धिः भवति ।
सम्प्रेषणस्य विशेषता:= सम्प्रेषणस्य पप्रमुखविशेषता: निम्न प्रकारेण भवति । तद्यथा-
{1} सम्प्रेषणम् एका मानवीयप्रक्रिया वर्तते।
{2}सम्प्रेषणे अन्त: प्रक्रिया भवति य: आदान-प्रदानम् प्रोत्साह्यति, तथा पृष्ठपोषणम् ददाति ।
{3} सम्प्रेषणस्य प्रक्रियायाम् अनुभवस्योत्तरदायी भवति यावत् पर्यन्तम् अनुभवेषु सर्वस्याधिकार: न भवेत् ।
{4}सम्प्रेषणस्य कारणेन् प्रबंधनस्य स्वरूप: सक्रिय: परिवर्तनशीलश्च भवति ।
{5} सम्प्रेषण प्रक्रिया एकमार्गी द्विमार्गी च भवति ।
{6} सम्प्रेषणम् एकम् साधनमस्ति , यस्य विचारस्य भावस्य च उत्तरदायी भवति ।
{7}शिक्षणस्य प्रभावशीलता सम्प्रेषणस्य प्रभावशीलतायामोपरि निर्भर:करोति ।
{8} प्रभावशाली सम्प्रेषणस्य एका शब्दावली भवति य:सुनिश्चितप्रयोगेण सम्प्रेषणेम् सार्थक: भवति |
{9} सम्प्रेषणाय सन्देशलक्ष्यं प्रेषक: प्राप्तकर्ता , भाषाविषयवस्तुश्चैव माध्यम: आवश्यक: वर्तते ।
{10} सम्प्रेषणम् ऊपरात् अध: अधस्तातोपरि: द्वौ दिशायाम् भवति ।