Bhuvan b nagori
हिन्दि सहित्य भरतस्य प्रचिनतमेषु साहित्येषु अन्यतम् वर्तते। अपभ्रंशस्य समाप्तेः अनन्तरम् आधुनिकभाषाणां जन्मकालः 'सङ्क्रान्तिकालः'इति निर्देष्टुं शक्यः । हिन्दीभाषायाः स्वरूपं शौरसेनी-अर्धमागधीभाषयोः अपभ्रंशात् विकसितमस्ति । १० शतके अस्याः भाषायाः स्वतन्त्रास्तित्वं दृश्यते। हिन्दि साहित्स्य बहव्: विषया: सन्ति। हिन्दि चतुर्षु विभगेषु विभजनम् कर्तुम् आसित्- १) वीर् गाता: २)भक्ति गाता: ३)रिती गाता: ४)आधुनिक् गाता:
एतत् साहितय भाषान्तर आभुत् यथविध्- ब्राज्, बुन्देलि, कन्नौजि, खरिबोलि, माद्वदि, अजीका, वज्जिका। हिन्दीशब्दस्य मूलं संस्कृतस्य सिन्धुशब्दः इति मन्यते। चरित्र्-१) आदी काल्/ वीर् गाथ् काल् (१०५०-१३७५)- अदि कालस्य् साहित्य कन्नौज्(अज्मेर्,दिल्लि) विस्त्रुत्। चन्द् बार्दैस्य, प्रिथ्विराज् रसो महाकाव्य् काव्य् हिन्दि सहित्यस्य मुख्य कारी सन्ति। चन्द् बार्दै परिथ्विराज् चोहान् न्यायालय्स्य कवी आसित्। जयचन्द्,कन्नौज्स्य अन्ताध्यक्ष् संस्कृतभाषा अधिक् आधार् ददाति। २)भक्ति काल् (१३७५-१७००)- माध्य्मस्य वेल भक्ति आन्दोलन्स्य प्रभव् आसित्। एतत् कले बह्व् अलुघ् कविता: प्रबन्ध्। बहव: गाता प्रकर्नम् आभुत्- दोह, सोर्थ, चौप्या:। ३)रीती काल् (१७००-१९००)- रीतीस्मर्ग् काले अतिरेखिन काल् सन्ति, एतत् काले कवित्व आक्रुति च दृष्टी निवृत्त्। रीती एतत् श्ःब्द्स्य् अर्थ् प्रक्रम् अस्ति। ४)आधुनिक् काल् (१९००<)- मुन्षि प्रेम्चन्द् प्रमुख् जन् आसित्, स: गद्य् साहित्य प्रवेषित्। प्रेम्चन्द्स्य अभिक्- दिव्य कथ्, विचित्र् कथ्, देव्रत् कथ् च प्रमुख् रास्य् आसित्। आधुनिक् काल्स्य् द्वे भाग् अस्ति- द्विवेदि युग, चयवाधि युग् च्। हिन्दि साहित्स्य आदान्-१) हिन्दि कविता- हिन्दि कवित्व धन्य् रिक्थप्र्दान् सन्ति। अनेक् आदान् अस्ति- रास्, चन्ङ्, अलड्कार्। हास्य् कविता विनोद्पुर्न कव्य् अस्ति ;२)व्यङ्य(हिन्दि चन्द्) ३)हिन्दि पर्यटति साहित्य ;४)हिन्दि लिला लिखनम् ;५)हिन्दि निबन्ध् लेखनम्-कुबेर् नथ् प्रमुख् लेखक् आस्ति।