अकशेरुकाः
येषां प्राणिनां कशेरुः न भवति ते अकशेरुकाः इति उच्यन्ते । कशेरुः नाम पृष्ठास्थि । "पृष्टास्थिनः तु कशेरुका" इत्यमरः । वलयवत्सु कीटेषु केचन अकशेरुकाः वर्तन्ते । यथा सहस्रपदी वलयवान् अपि च अकशेरुकः भवति । कम् नाम शिरः । कम्=शिरः शेते अस्मिन्निति कशेरुः । न विद्यते कशेरुः यस्य सः अकशेरुकः । अस्य वर्गस्य प्रमुखाः सदस्याः कीटाः कर्कटाः अष्टपदिनः नक्षत्रमीनाः च इत्यादि । प्राणिप्रपञ्चस्य ९६ प्रतिशत जीविनः अकशेरुकाः एव ।
वर्गीकरणम्
सम्पादयतुकार्ल् लिनियस् महोदयः भागद्वयेषु तान् वर्गीकृतवान् - क्रिमिः कीटाः च । आधुनिक जीवविज्ञानिनः ३० वर्गेषु अकशेरुकान् वर्गीकृतवन्तः ।तथापि जन्तूनाम् अकशेरुक-कशेरुक इति वर्गीकरणं विज्ञानिषु जिज्ञासां जनयति । वर्गीकरणम् इदं मनुष्यकेन्द्रितः इति तेषां मतः यतः विश्वस्य अधिकशः प्राणिनः अकशेरुकाः एव । मानवः कशेरुकः इति कारणेन 'अकशेरुक' इति प्राणीनां वर्गीकरणं कृत्रिमः इति तेषाम् अभिप्रायः । अकशेरुकवंशे जीविनां लक्षणाः अपि समानाः न भवन्ति । तथापि कशेरु दृष्ट्या एव अगणिताः जीविनः अकशेरुकवंशे स्थापिताः सन्ति ।
बाह्यसम्पर्कतन्तुः
सम्पादयतु- A. R. Maggenti & S. Gardner (2005). Online Dictionary of Invertebrate Zoology. Archived from the original on 26 December 2018. आह्रियत 3 April 2014.
- Support for endangered invertebrates Archived २०१६-०३-०५ at the Wayback Machine
- आफ्रिकायाः अकशेरुकाः Archived २००८-०८-२० at the Wayback Machine