हसलजनाङ्गः
हसलजनाङ्गीयानां वासस्थानानि
सम्पादयतुउत्तरकन्नडमण्डलस्य शिरसि, सिद्धापुर शिवमोग्गमण्डलस्य तीर्थहळ्ळी, सोरब, सागर, चिक्कमगळूरुमण्डलं, मैसूरुमण्डलस्य उत्तरसीमा इत्यादिषु प्रदेशेषु हसलजनान् द्रष्टुं शक्नुमः । एते कन्नडभाषां वदन्ति । बहुपूर्वं दक्षिणकन्नडमण्डलतः आगताः कतिचन कुटुम्बीयाः तुळुभाषां वदन्ति ।
हसलजनाङ्गीयानां वर्गाः
सम्पादयतुहसलजनेषु पञ्चवर्गाः सन्ति ।
- १ बेळ्ळिहसलाः अथवा बेळ्ळालाः
- २ बग्गालिन हसलाः अथवा अन्तरगालु हसलाः
- ३ नाडु हसलाः
- ४ मले हसलाः
- ५ मृतपशूनाम् आकर्षणं कुर्वाणाः हसलाः च इति ।
बेळ्ळीहसलाः
सम्पादयतुहसलजनेषु कनिष्ठष्टस्तरीयाः नाम बेळ्ळिहसलाः । एते अधिकतया दक्षिणकन्नडमण्डले सन्ति । इतरहसलजनानां गृहे एतेषां प्रवेशः नास्ति । एतैः सह ते भोजनमपि न कुर्वन्ति ।
बग्गालिनहसलाः
सम्पादयतुबग्गालिनहसलाः(वक्रपादाः) इति अन्या काचित् जातिः अस्ति । एतेषां वक्रपादाः सन्ति इत्यनेन बग्गालिनहसलाः इति एतान् आह्वयन्ति । एते घट्टप्रदेशे पूगक्षेत्रेषु कार्यं कुर्वन्ति । एते पूगवृक्षस्य आरोहणं कृत्वा वृक्षात् वृक्षं प्रति कूर्दनं कुर्वन्तः पूगफलस्य गुच्छस्य कर्तनं, रोगनिरोधक-औषधस्य सेचनं, पूगफलानि परितः आच्छादनकरणं कुर्वन्ति। बहूनि दिनानि यावत् पादं वक्रं कृत्वा वृक्षस्य उपरि एव भवन्ति इति कारणेन एतेषां पादाः किञ्चिदिव वक्राः सन्ति ।
नाडहसलाः
सम्पादयतुसमप्रदेशेषु वसन्तः हसलाः ‘नाडहसलाः’ इति । हसलजातीयजनेषु एते उन्नतस्तरीयाः, श्रेष्ठाः च । कण्डोलनिर्माणम् एतेषां वृत्तिः ।
मलेहसलाः
सम्पादयतुमलेहसलाः पर्वतप्रदेशेषु भवन्ति । एते अधिकतया कृषिकार्मिकाः । स्वामिभिः सह क्षेत्रकार्ये निरताः भवन्ति । तालवृक्षतः सुरायाः अवतारणकार्यं कुर्वन्ति ।
कर एळेयुव हसलाः
सम्पादयतुमृतपशूनाम् आकर्षणकार्यं ‘कर एळेयुव हसलाः’ कुर्वन्ति । हसलेषु भिन्नानि गोत्राणि सन्ति । तानि गोत्राणि ‘बळि’ इति नाम्ना निर्दिशन्ति । एतस्य निर्देशनं मातुः, द्वारा अथवा मातुलस्य द्वारा कुर्वन्ति । एतेषां ’बळि’ एवं सन्ति ।
|
|
|
हसलजनाः स्वान् अग्निहोन्नप्पनामकस्य मतस्य जनाः इति निर्दिशन्ति । एतेषां मूलपुरुषः होन्नप्पः । एते यदा बहिः प्रस्थानं कुर्वन्ति तदा धनुः बाणाः च एतेषां हस्ते भवन्ति एव । अतः एतान् धनुषः क्षत्रियाः इत्यपि वदन्ति ।
हसलजानाङ्गीयानां कुटुम्बव्यवस्था
सम्पादयतुआरम्भे एतेषु बाल्यविवाहस्य पद्धतिः आसीत् । इदानीं तथा नास्ति । विवाहसम्बन्धः मातुः बळि सम्बन्धे न भवति । पितुः बळिः सम्बन्धम् आधारीकृत्य विवाहप्रस्तावाः प्रचलन्ति । पितुः सहोदर्याः अथवा मातुलस्य पुत्र्या सह विवाहः कर्तुं शक्यः । किन्तु सहोदर्याः पुत्र्या सह विवाहसम्बन्धः न भवति । विधवाविवाहस्य अवसरः अस्ति ।
हसलजनाङ्गीयानां देवाः
सम्पादयतुहसलानां मन्त्रवादिनं ‘गाडिग’ इति वदन्ति । सः भूतप्रेतस्य निर्देशकः । कापि समस्या अस्ति चेत् एते परिहारार्थं गाडिगं शरणं गच्छन्ति । धर्मस्थलस्य मञ्जुनाथस्वामिनः, चन्द्रगुत्तेः देव्याः, शिकारिपुरस्य हुच्चरायप्पस्य, वीरभद्रस्य च आराधनम् एते कुर्वन्ति । तत्रत्य ग्रामदेवतायाः आराधनम् अपि कुर्वन्ति । सर्पाः नाम एतेषां बहुभक्तिः । चौडीदेव्याः, पञ्ज्रुळ्ळिदेवस्य, तुळसीसस्यस्य च पूजां कुर्वन्ति । सङ्क्रान्ति- युगादिपर्वदिनेषु स्वेषां कुलदैवस्य पूजां कुर्वन्ति । कूड्लिमठस्य बाळेहळ्ळिमठस्य केळदिमठस्य तोगर्सिमठस्य वा विधेयाः भवन्ति हसलाः । हसलाः वराहस्य मांसं न खादन्ति । दुग्धदात्र्याः धेनोः, पञ्चनखवतः प्राणिनः मांसमपि एते न खादन्ति । शवस्य दहनं, निखननं च एवं पद्धतिद्वयमपि एतेषु अस्ति ।
अन्ये केऽपि हसलाः भवितुम् इच्छन्ति चेत् कानिचन आचरणानि अनुसृत्य अनन्तरं तान् हसलजातिषु योजयन्ति । तं तण्डुलस्य क्षालितजलेन शुद्धीकुर्वन्ति । तावदेव न, तस्य जिह्वाग्रभागं दहन्ति । यः कोऽपि यत्किमपि कार्यार्थम् आह्वयन्ति चेदपि एते आनन्देन कुर्वन्ति । ओक्कलिगानां विवाहेषु हसलाः ‘सुडिनामकं दीपं’ गृह्णन्ति । अपत्यं नास्ति चेत् ‘दत्तु’ स्वीकरणस्य पद्धतिः अपि एतेषु अस्ति ।