लुट् लकारः
संस्कृतभाषायां कालविध्यादिक्रियाः निर्मातुं लकारः इति काचित् व्यवस्था अस्ति । तत्र लकाराः दश भवन्ति ते यथा-
१.लट् । २.लेट् । ३.लङ् । ४.लुङ् । ५.लिट् । ६.लिङ् (विधिलिङ् च आशिर्लिङ्) । ७.लोट् । ८.लुट् । ९.लृट् । १०.लृङ् ।
एते दश लकाराः द्विधा विभक्ताः सन्ति ।
- सार्वधातुकाः / सविकरणकालार्थाः
- अर्धधातुकाः / अविकरणकालार्थाः
तत्र लुट् लकारः अनद्यतनभविष्यात्कालं बोधयति ।
| लुट् लकारः (परस्मैपदम्) | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमपुरुषः | पठिता | पठितारौ | पठितारः |
| मध्यमपुरुषः | पठितासि | पठितास्थः | पठितास्थ |
| उत्तमपुरुषः | पठितास्मि | पठितास्वः | पठितास्मः |
| लुट् लकारः (परस्मैपदम्) | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमपुरुषः | ता | तारौ | तारः |
| मध्यमपुरुषः | तासि | तास्थः | तास्थ |
| उत्तमपुरुषः | तास्मि | तास्वः | तास्मः |
| लुट् लकारः (आत्मनेपदम्) | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमपुरुषः | सेविता | सेवितरौ | सेवितारः |
| मध्यमपुरुषः | सेवितासे | सेवितासाथे | सेविताध्वे |
| उत्तमपुरुषः | सेविताहे | सेवितास्वहे | सेवितास्महे |
| लुट् लकारः (आत्मनेपदम्) | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् |
|---|---|---|---|
| प्रथमपुरुषः | ता | तारौ | तारः |
| मध्यमपुरुषः | तासे | तासाथे | ताध्वे |
| उत्तमपुरुषः | ताहे | तास्वहे | तास्महे |
इमे अपि पश्य
सम्पादयतुटिप्पणी
सम्पादयतु- संस्कृतशब्दचन्द्रिका Vidvan S.Ranganatha Sharma, Sri Surasaraswathi Sabha, Bangalore, India,1994.
- अनुवादप्रदीपः Sri Surasaraswathi Sabha, Bangalore, India,1997.