तिरुवण्णामलैमण्डलम्

तिरुवण्णामलैमण्डलं (Tiruvannamalai district) (तमिऴ्: திருவண்ணாமலை மாவட்டம்) भारते किञ्चन राज्यम् अस्ति तमिळ्नाडु । अस्मिन् राज्ये किञ्चन मण्डलम् अस्ति तिरुवण्णामलै । अस्य मण्डलस्य केन्द्रं तिरुवण्णामलै पत्तनम् ।

तिरुवण्णामलै निर्देशाङ्काः
—  मण्डलम्  —
[[file:|250px|border|alt=|Map of तमिऴ्‌नाडु showing location of तिरुवण्णामलै निर्देशाङ्काः]] Location of तिरुवण्णामलै निर्देशाङ्काः in तमिऴ्‌नाडु
निर्देशाङ्काः १२°५४′४०″ उत्तरदिक् ७९°८′१०″ पूर्वदिक्
देशः	भारतम्
राज्यम्	तमिऴ्‌नाडु
मण्डलम्	तिरुवण्णामलै
उपमण्डलम्	तिरुवण्णामलै, चेय्यारु, आरणि, चेङ्गम्, पोलूरु, वन्दवासि, कलसपक्कम्, कीऴ्‌पेन्नत्तूरु, चेट्पेट् and तण्डरम्पाट्टु
जनसङ्ख्या • सान्द्रता • महानगरम्	३४,६८,९६५ (4th rank in tamilnadu) (2011) • 654 /किमी2 (1,694 /वर्ग मील) • ९,००,७६१ (8th largest in TN)
व्यावहारिकभाषा(ः)	तमिळ्
समयवलयः	IST (UTC+05:30)
विस्तीर्णम् • तीरप्रदेशः	6,191 वर्ग किलोमीटर (2,390 वर्ग मील) (3th rank in tamilnadu) • 0 किलोमीटर (0 मील)
वायुमण्डलम् • तलस्पर्षी	•      1,046 मिमी (41.2 इंच)
सङ्केताः • वाहनम् • TN-23
जालस्थानम्	Official website of District Collectorate, Tiruvannamalai District

इतिहासः

तमिऴ्‌नाडुराज्ये तिरुवण्णामलैक्षेत्रं बहु पवित्रं स्थानम् अस्ति । ’अण्णामलै’ इत्यस्य दुर्गमः पर्वतः इति अर्थः । ‘तिरु’ इति पूर्वपदम् अस्य पर्वतस्य श्रेष्ठतां द्योतयति । तिरुवण्णामलैपत्तनं प्रसिद्धं शैवक्षेत्रम् । अनेकेभ्यः शतकेभ्यः तमिऴ्‌जनैः अरुणाचलपर्वतः, तत्परितः विद्यमानः परिसरः च पूज्यभावनया दृश्यते । अत्र प्रचाल्यमाने दीपोत्सवे दूराद् अपि आगत्य भक्ताः भागं वहन्ति । उत्तरचोळकाले तिरुवण्णामलै सम्बुवरायवंशस्य चोळेन प्रशासितम् । आरणिसमीपस्थं पडवेडु तस्य राजधानी आसीत् । अत्र इदानीम् एकं दुर्गं, कैलासनाथदेवालयः च दृश्यते ।

स्वातन्त्र्यानन्तरं तिरुवण्णामलै उत्तर आर्काट् मण्डले आसीत् । १९८९ तमवर्षस्य सेप्टम्बर्-मासस्य ३० तमे दिनाङ्के उत्तर आर्काट् मण्डलं तिरुवण्णामलै सम्बुवरायर् तथा उत्तर आर्काट् अम्बेड्कर् इति द्विधा विभक्तम् ।

भौगोलिकम्

तिरुवण्णामलै मण्डलस्य विस्तारः ६१९१ चतुरस्रकिलोमीटर्मितः । अस्य मण्डलस्य उत्तरभागे वेल्लूरुमण्डलं, पश्चिमभागे कृष्णगिरि, धर्मपुरिमण्डलं, दक्षिणे विलुप्पुरमण्डलं, पूर्वभागे काञ्चिपुरमण्डलं च अस्ति ।

जनसंख्या

२०११ जनगणनानुगुणं तिरुवण्णामलैमण्डलस्य जनसंख्या ३,४६८,९६५ । देशस्य ६४० मण्डलेषु जनसंख्यादृष्ट्या तिरुवण्णामलै ९२ तमं स्थानं भवति । अस्य मण्डलस्य जनसंख्यासान्द्रता प्रतिचतुरस्रकिलोमीटर् ६५४ जनाः (१६९०/चतुरस्रमैल्)। २००१-२०११ दशके जनसंख्यावृद्धिः १२.९४% आसीत् । अत्र पुं, स्त्री अनुपातः १०००-९९३ अस्ति । साक्षरता ७९.३३% अस्ति । समग्रे राज्ये इदं साक्षरताप्रमाणम् अतिन्यूनम् ।

उपमण्डलानि

अस्मिन् मण्डले दश उपमण्डलानि सन्ति । तानि -

1. तिरुवण्णामलै
2. चेय्यारु
3. आरणि
4. चेङ्गम्
5. पोलूरु
6. वन्दवासि
7. कलसपक्कम्
8. कीऴ्‌पेन्नत्तूरु
9. चेट्‌पेट्
10. तण्डरम्पाट्टु

कृषिः वाणिज्यं च

कृषिः, कौशेयशाटिकावयनं च तिरुवण्णामलैमण्डले बहु प्रमुखम् । तण्डुलकृषिः संस्करणं च अत्रत्येषु बृहदुद्यमेषु अन्यतमम् । मण्डले १,१२,०१३ हेक्टेर् परिमिता भूमिः तण्डुलकृषौ उपयुज्यते । अत्र बहूनि तण्डुलसंस्करणकेन्द्राणि दृश्यन्ते । चेय्यारुसमीपे विद्यमानं माडर्न् तण्डुलसंस्करणकेन्द्रं सर्वकारीयतण्डुलसंस्करणकेन्द्रेषु बृहत्तमम् । आरणि प्रदेशे प्रायः २७८ संस्करणकेन्द्राणि सन्ति । अस्मिन् मण्डले ‘सेङ्गुन्तार्’ इत्याख्याः बहवः कौशेयकुविन्दाः वसन्ति । भारतदेशस्य कौशेयवस्त्रेषु अधिकः भागः आरणि प्रदेशे उत्पाद्यते ।

वीक्षणीयस्थलानि

चिन्तनमात्रेण मोक्षप्रदायकं तिरुवण्णामलैक्षेत्रम् । अत्रत्यः अरुणाचलेश्वरस्य देवालयः बहुप्रसिद्धः । श्रीशेषाद्रिस्वामिनः आश्रमः अपि अत्रत्येषु पवित्रस्थलेषु अन्यतमः । विश्वप्रसिद्धः रमणमहर्षिः अपि तिरुवण्णामलैनगरे एव वसति स्म । विश्वस्य सर्वेभ्यः प्रदेशेभ्यः जनाः रमणाश्रमं द्रष्टुम् आगच्छन्ति । रमणाश्रमस्य समीपे एव योगिनः रामसुरत्कुमारस्य आश्रमः अपि अस्ति ।

चन्नकेशवपर्वतमध्ये पेन्नैय्यर् नद्यां निर्मितः सातनूरुजलबन्धः । अयं १९५८ तमे वर्षे निर्मितः । अत्र सुन्दराणि उद्यानानि, प्राणिसङ्ग्रहालयः च सन्ति । तिरुवण्णामलैपत्तनतः ५० किलोमीटर् दूरे स्थिते देवकीपुरे ६०० वर्षेभ्यः प्राक् निर्मितः श्रीपेरियनायगि अम्मन् देवालयः अस्ति । अयं देवालयः अस्य मण्डलस्य द्वितीयबृहत्तमः देवालयः । श्रीकनकगिरिपर्वतस्य देवालयः अपि राज्ये प्रसिद्धः । पोलूरुसमीपे अरिहन्तगिरिजैनमठः अस्ति । अयं मठः प्राचीने जैनक्षेत्रे १९९८ तमे वर्षे स्थापितः । अत्र तिस्रः जैनगुहाः, चत्वारः जैनदेवालयाः, नेमिनाथस्य १६ मीटर् उन्नता शिलामूर्तिः च सन्ति । इयं मूर्तिः क्रिस्तीयद्वादशशतके निर्मिता इति वदन्ति । तमिऴ्‌नाडुराज्ये इयम् अत्युन्नता जैनमूर्तिः ।

बाह्यसम्पर्कतन्तुः

तमिळनाडुराज्यस्य मण्डलानि

अरियलूर् मण्डलम्, ईरोड् मण्डलम्, कडलूर् मण्डलम्, कन्याकुमारी मण्डलम्, करूर् मण्डलम्, काञ्चिपुरमण्डलम् , कृष्णगिरिमण्डलम्, कोयम्बत्तूर् मण्डलम्, चेन्नैमण्डलम्, तञ्जावूरुमण्डलम्, तिरुच्चिरापळ्ळिमण्डलम्, तिरुनेल्वेलीमण्डलम्, तिरुप्पूरमण्डलम्, तिरुवण्णामलैमण्डलम्, तिरुवळ्ळूरुमण्डलम्, तिरुवारूरुमण्डलम्, तूतुकुडिमण्डलम्, तेणि मण्डलम्, दिन्डुगलमण्डलम्, धर्मपुरीमण्डलम्, नागपट्टिणमण्डलम्, नामक्कलमण्डलम्, नीलगिरीमण्डलम्, पुदुक्कोट्टैमण्डलम्, पेरम्बलूरुमण्डलम्, मधुरैमण्डलम्, रामनाथपुरमण्डलम्, विरुदुनगरमण्डलम्, विऴुप्पुरमण्डलम्, वेल्लूरुमण्डलम्, शिवगङ्गामण्डलम्, सेलंमण्डलम्