सदस्यः:Shilpasesha/प्रयोगपृष्ठम्
{{Infobox settlement | name = कटीलु | native_name = ಕಟೀಲು | native_name_lang = | other_name = कटीलु | nickname = | settlement_type = नगरम् | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = कर्नातक,भारत | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Karnataka, India | latd = 13.0438238 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 74.8701417 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = inline,title | subdivision_type = Country | subdivision_name = India
कथाकेळिः (मलयाळम्: കഥകളി, कथकळि) देशे विदेशे च प्रसिद्धिमाप्ता एकं केरळीयनृत्तकलारूपमस्ति।
विवरणम्
सम्पादयतुचेण्टा, मद्दळम्, इलत्ताळम्, इटय्का, चेङ्किला, इत्यादयः वाद्यविशेषाः कथाकेल्याः अवतरणसमये उपयुज्यन्ते। तत्र कथासन्दर्भाः श्लोकरूपेण सम्भाषणानि पदरूपेण कथांशसङ्ग्रहः दण्डकरूपेण च निबद्धाः दृश्यन्ते। मुख्यगायकः पोन्नानि इति अनुगायकः शिङ्किटी इति च व्यवह्रियते। गानानुसारं पदानामर्थान् मुद्राभिः, रसान् मुखोपाङ्गचलनैश्च आविष्करोति नटः। कथाकेल्यां प्राधान्येन (१) केली, (२) अरङ्ङुकेली, (३) तोटयम्, (४) वन्दनश्लोकः, (५) पुरप्पाट्, (६) मेळप्पदम्, (७) कथाभिनयम्, (८) धनाशि च सन्ति ।
इतिहासः
सम्पादयतुक्रिस्तोः परं सप्तदशे शतके कोट्टारक्करत्तम्पुरान् महाशयेन प्रारब्धं रामनाट्टमेव अस्य कलारूपस्य प्राग्रूपमिति पण्डिताः वदन्ति।
अस्य कलारूपस्य परिष्कर्ता आसीत् वेट्टत्तु तम्पुरान्। कोट्टयत्तु तम्पुरान् महाभागोऽपि अस्याः कलायाः परिष्करणे बद्धश्रद्धः आसीत्।
वेषभूषाः
सम्पादयतुकथापात्राणां स्वभावानुसारमेव आहार्यता निर्णीता। तत्र पच्चा, कत्ति, ताटि, करि, मिनुक्क्, इत्येवमादयः, आहार्यविशेषाः स्वीकृताः सन्ति। तेषामपि पात्रानुसारं वैविध्यमस्ति। कथाकेल्यां धीरोदात्तनायकानामेव 'पच्च' इति वेषविशेषः कल्पितः (यथा नलः, अर्जुनः....)। रजोगुणयुक्तानां नायकानां 'कत्ति' (यथा रावणः, दुर्योधनः....),। तमोगुणप्रधानानामसुराणां मनुष्याणां च 'ताटि' (यथा बकः, दुश्शासनः....) किरातानां 'करि' च । मुनीनां स्त्रीणाञ्च 'मिनुक्क्' च कल्पितः। इमे वेषप्रकाराः पूर्णतया परिपाल्यन्ते । 'कत्ति' इत्यस्य कथापात्राणां 'कुरुंकत्ति', 'नेटुंकत्ति' इति प्रकारभेदौ वर्तेते। 'ताटि' इत्यस्य 'वेळुत्तताटि' (हनूमान्), 'कऱुत्तताटि' (कलिः), 'चुवन्नताटि' (दुश्शासनः) इति विभागत्रयं वर्तते । एवं 'करि' इत्यस्यापि भेदद्वयमस्ति । पुरुषाणां कृते स्त्रियः कृते च (यथा किरातः, शूर्पणखा च)। नारदवसिष्ठादीनां मुनीनां महर्षिकेशः, चिबुकं च उपयुज्यते । स्त्रीकथापात्राणां 'मिनुक्क्' । 'मण्णान्', भीरुः, विद्युज्जिह्वः, इत्यादि विलक्षणकथापात्राणि कथाकेल्याः आहार्यवैचित्र्यतां प्रस्फुटयन्ति।
आट्टक्कथा
सम्पादयतुकथाकेल्याः साहित्यं कैरळ्याम् आट्टक्कथा इति व्यवह्रियते। उण्णायिवार्यर्, कोट्टयत्तुतम्पुरान्, कोट्टारक्करत्तम्पुरान्, इरयिम्मन् तम्पि इत्येवमादयः महात्मानः आट्टक्कथारचनायां प्रसिद्धाः।
हस्तमुद्राः
सम्पादयतुमुद्राणां हस्तलक्षणदीपिकायां निर्दिष्टाः आधारमुद्राः एव अवलम्ब्यन्ते।
नाट्यप्रकाराः
सम्पादयतुकथाकेल्याः “वटक्कन् चिट्टा”, “तेक्कन् चिट्टा” इति प्रकारद्वयं वर्तते । तत्र वटक्कन् चिट्टा इत्यस्य कल्लटिक्कोटन् सम्प्रदायः इति तेक्कन् चिट्टा इत्यस्य कप्लिङ्ङाटन् सम्प्रदायः इति च नामान्तरम् ।
कथाभिनयस्य चोल्लियाट्ट्म्, इळकियाट्टम् इति प्रकारद्वयमस्ति। गायकस्य गानक्रमानुसारं नटः प्रतिपदं मुद्राभिः अभिनयं करोति । अयं अभिनयप्रकारः चोल्लियाट्टम् इति कथ्यते । ततः पूर्वं, परं वा नटः स्वमनोधर्मानुसारम् अभिनयति। अस्यैव इळकियाट्टम् इति नाम।
अभिनयप्रकाराः
सम्पादयतुचतुर्विधाः अभिनयप्रकाराः सन्ति । आङ्गिकम्, वाचिकम्, आहार्यम्, सात्विकम् इति।
अभिनयदर्पणे एवमुक्तं भवति -
- यतो हस्तस्ततो दृष्टिः यतो दृष्टिस्ततो मनः ।
- यतो मनस्ततो भावो यतो भावस्ततो रसः ।।
श्रृङ्गारः, करुणः, वीरः, रौद्रः, हासः, भयानकः, बीभत्सः, अद्भुतः, शान्तः, चेति नवरसाः भवन्ति। एषां रसानां स्थायिभावाः रतिः शोकः, उत्साहः, क्रोधः, हास्यं, भयं, जुगुप्सा, विस्मयः, निर्वेदः च भवन्ति । नवरसेषु श्रृङ्गारः रसराजः इति कीर्त्यते।
प्रख्यात कलाकाराः
सम्पादयतु
can't use in sandboxनृत्यप्रकाराः]]
can't use in sandboxसारमञ्जूषा योजनीया]]
कतार एशिया महाद्वीपे देश: अस्ति.
उल्लेखाः
सम्पादयतुबाह्यशृङ्खला
सम्पादयतु
can't use in sandboxएशियाखण्डस्य राष्ट्राणि]] can't use in sandboxविभिन्नदेशसम्बद्धाः स्टब्स्]] can't use in sandboxसर्वे अपूर्णलेखाः]]
can't use in sandboxसारमञ्जूषा योजनीया]]
कण्वजलबन्धः | |
---|---|
स्थानम् | Channapatna, Karnataka |
निर्देशांङ्कः | १२°४३′४५.३६″ उत्तरदिक् ७७°११′५३.४५″ पूर्वदिक् / 12.7292667°उत्तरदिक् 77.1981806°पूर्वदिक्निर्देशाङ्कः : १२°४३′४५.३६″ उत्तरदिक् ७७°११′५३.४५″ पूर्वदिक् / 12.7292667°उत्तरदिक् 77.1981806°पूर्वदिक् |
प्राथमिकः अन्तर्वाहः | Kanva |
प्राथमिकः बहिर्वाहः | Kanva |
जलसङ्ग्रहस्थानस्य देशः | भरत |
प्रीठिका
सम्पादयतुकर्णाटकराज्यस्य मण्ड्यमण्डलस्य चन्नपट्टणोपमण्डसय अबूरुग्रामे राजधानीबेङ्गळूरुतः ६९कि.मी. चेन्नपट्टणरामनगरयोः मध्ये अयं कण्वजलबन्धः शोभते । रामनगर्मण्डलस्य केन्द्रतः १०कि.मी. दक्षिणदिशि गच्छति चेत् कण्वानद्यां निर्मितः कण्वजलबन्धः दृश्यते । अस्य जलबन्धस्य निर्माणं क्रि.श.१९४६तमे वर्षे ५ स्वचालितजलद्वाराणां सहितं निर्मितः ।
can't use in sandboxकर्णाटकस्य जलबन्धाः]] can't use in sandboxकर्णाटकराज्यसम्बद्धाः स्टब्स्]] can't use in sandboxसर्वे अपूर्णलेखाः]]
can't use in sandboxसारमञ्जूषा योजनीया]]
Cuddalore கடலூர் | |
---|---|
City | |
A pyramidal temple tower with sky in the background Image of the temple tower of Pataleeswarar temple in Cuddalore | |
Nickname(s): Fish city | |
Country | India |
State | Tamil Nadu |
District | Cuddalore |
Government | |
• Type | Special grade Municipality |
• Body | Municipal Council |
Elevation | १ m |
Population (2011) | |
• Total | १७३,६७६ |
Languages | |
• Official | Tamil |
Time zone | UTC+5:30 (IST) |
PIN |
607001 |
Telephone code | 04142 |
Vehicle registration | TN-31 |
Cuddalore i/kʌ[unsupported input]/
कटीलु (Kateel) कर्णाटकराज्ये विद्यमानं किञ्चन प्रसिद्धं तीर्थक्षेत्रम् । दक्षिणकन्नडमण्डलस्य केन्द्रात् मङ्गळूरुनगरात् अनतिदूरे एव अस्ति कटीलु । अत्रत्यं प्रसिद्धं श्रीदुर्गापरमेश्वरीमन्दिरम् उडुपी-मङ्गळूरुराष्ट्रियमार्गस्य पार्श्वे अस्ति । नन्दिनीनदीतीरे प्रशान्तस्थले सुन्दरः प्राचीनः देवालयः अस्ति । एषः द्वीपदेवालयः।
गर्भगृहे शक्तिस्वरूपिणी लिङ्गाकारेण अस्ति । ततः शङ्खचक्रधारिणी चतुर्भुजा वरदाभयमुद्रायुक्ता देवी लोहबिम्बरूपेण विराजते । मूर्तिः लिङ्गस्य अपेक्षया प्राचीना न । वैष्णवाः एव अत्र अर्चकाः शाक्ततन्त्रमार्गानुसारं पूजयन्ति । अत्र विशेषदिनानि नाम मेषसंक्रमणस्य अनन्तरम् अष्टादिनानि । तथैव सिंहशुक्रवारस्य पवित्रदिनम् । जागृतशक्तिस्थलमेतत् । देवालयस्य स्तम्भेषु सुन्दरशिल्पानि प्रसिद्धः शिल्पी रञ्जाळ गोपालशेणै उत्कीर्णवान् अस्ति ।
मार्गः
सम्पादयतुमङ्गळूरुतः २७ कि.मी दूरे विद्यते ।
This article needs additional citations for verification. (February 2016) |
कटुः आयुर्वेदशास्त्रे षड्रसेषु एकः।
बाह्यसम्पर्कतन्तुः
सम्पादयतुcan't use in sandboxआयुर्वेदः]] can't use in sandboxवैद्यविज्ञानसम्बद्धाः स्टब्स्]] can't use in sandboxसर्वे अपूर्णलेखाः]] can't use in sandboxचित्रं योजनीयम्]]
बाह्यानुबन्धाः
सम्पादयतुcan't use in sandboxकर्णाटकराज्यस्य प्रेक्षणीयस्थलानि]] can't use in sandboxकर्णाटकस्य तीर्थस्थानानि]] can't use in sandboxकर्णाटकराज्यसम्बद्धाः स्टब्स्]] can't use in sandboxसर्वे अपूर्णलेखाः]]
सन्त जर्नैल् सिङ्ग्ग् बिन्द्रान्वाले
भारतदेशे माल्वप्रदेशे,मोगमण्डले 'रोड्' इति ग्रामे, भिन्डरन्वाले इति पुरुष: जात:। स: 'सर्दार् हर्णम् सिङ्ग्ग् ब्रार्' इति अस्य पौत्र: ,'जोगिन्दर् ब्रार्' इति अस्य पुत्र: आसीत्। तस्य माता 'निहाल् कौर्' च। तस्य पिता कृषक: तत ग्रामवासीनां सिख जनानाम मुख्यपुरुष: च आसीत।
'जर्नैल् सिङ्ग्ग्' इति नामदेय: स: ,तस्य मातृपित्रो: सप्तम पुत्र: आसीत।तस्य षड् भ्रातर:,एका भगिनी च। बिलास्पुरस्य 'सूचासिङ्ग्ग्' इति अस्य पुत्रीं अपरिनयत। तयो: द्वौ पुत्रौ अजायेताम।
'इशार् सिङ्ग्ग्' १९७१ तमे वर्षे,'इन्द्रजित्सिङ्ग्ग् ' १९७६ तमे वर्षे च।
पञ्जाब देशे स: ग्रामात ग्रामं गत्वा, सर्वान जनान, सिख मतानि अनुसारेण नीवितुम उपदिशत।स: त्यक्त मर्गान सिख युवान,मदस्य कारणात्, इति उक्ते असमीचीनकामान् च त्यक्त्व,
सिख मतेन स्थापितम 'काल्सा'धर्मम् अनुसारितुम् उपदिशत्।
एतदृशकार्ये, उपदेशौ च, तस्य 'दम्दामि तक्शाला'इति अस्य प्रधान अधिपति आस्थाने च, तस्य शिष्या:, अनुगम्यामाना: च तं मर्यादेन 'बिन्द्रान्वाले महापुरुषा:' इति नाम दत्तवन्त:।
अस्य नामन्तरस्य अर्भ: 'बिन्द्रन्' नगरस्य स्वधर्म सहितम महापुरुष: इति।
- ↑ "New Commissioners for Guntur, Kadapa". The Hindu (Hyderabad). 13 August 2015. आह्रियत 13 August 2015.
- ↑ "Kadapa Municipal Corporation at a Glance" (PDF). Kadapa Municipal Corporation. आह्रियत 12 February 2016.
- ↑ "Andhra Pradesh (India): Districts, Cities, Towns and Outgrowth Wards - Population Statistics in Maps and Charts". citypopulation.de.
- ↑ "Andhra Pradesh (India): State, Major Agglomerations & Cities - Population Statistics in Maps and Charts". citypopulation.de.
- ↑ "India Post- PIN Code Search". http://www.indiapost.gov.in/. Department of Posts, Ministry of Communications & Information Technology, Government of India. आह्रियत 8 October 2013.
- ↑ "STD Codes (Andhra Pradesh)". Sarkaritel. 2005. आह्रियत 19 October 2009.