यज्ञशिष्टामृतभुजो...
श्लोकः
सम्पादयतु
- यज्ञशिष्टामृतभुजो यान्ति ब्रह्म सनातनम् ।
- नायं लोकोऽस्त्ययज्ञस्य कुतोऽन्यः कुरुसत्तम ॥ ३१ ॥
अयं भगवद्गीतायाः चतुर्थोध्यायस्य ज्ञानकर्मसंन्यासयोगस्य एकत्रिंशत्तमः (३१) श्लोकः ।
पदच्छेदः
सम्पादयतुयज्ञशिष्टामृतभुजः यान्ति ब्रह्म सनातनम् न अयं लोकः अस्ति अयज्ञस्य कुतः अन्यः कुरुसत्तम ॥ ३१ ॥
अन्वयः
सम्पादयतुकुरुसत्तम । यज्ञशिष्टामृतभुजः सनातनं ब्रह्म यान्ति । अयज्ञस्य अयं लोकः नास्ति । अन्यः कुतः ।
शब्दार्थः
सम्पादयतु- कुरुसत्तम = कुरुश्रे !
- यज्ञशिष्टामृतभुजः = यज्ञे सुधातुल्यं शिष्टं भुञ्जानाः
- सनातनम् = शाश्वतम्
- ब्रह्म = परमात्मानम्
- यान्ति = प्राप्नुवन्ति
- अयज्ञस्य = यज्ञहीनस्य
- अयं लोकः = एषः भूलोकः
- नास्ति = न विद्यते
- अन्यः = परलोकः
- कुतः = कथम् ? (भवति)
अर्थः
सम्पादयतुअर्जुन ! यज्ञस्य अमृततुल्यं शिष्टं सेवमानाः योगिनः सनातनं परं ब्रह्म प्राप्नुवन्ति । तथा ये न यजन्ते तेषाम् अत्रैव लोके सुखं नास्ति । किं पुनः परलोके ?
शाङ्करभाष्यम्
सम्पादयतुएवं यथोक्तान्यज्ञान्निर्वर्त्य यज्ञशिष्टामृतभुजो यज्ञानां शिष्टं यज्ञशिष्टं यज्ञशिष्टं च तदमृतं च यज्ञशिष्टामृतं तद्भुञ्जत इति यज्ञशिष्टामृतभुजो यथोक्तान्यज्ञान्कृत्वातच्छिष्टेन कालेन यथाविधि कालेन यथाविधि चोदितमन्नममृताख्यं भुञ्जत इति यज्ञशिष्टामृतभुजो यान्ति गच्छन्ति ब्रह्म सनातनं चिरंतनं, मुमुक्षवश्चेत्कालातिक्रमापेक्षयेतिसामर्थ्याद्गम्यते। नायं लोकः सर्वप्राणिसाधनसाध्यः कुरुसत्तम।।31।।
|
सम्बद्धाः लेखाः
सम्पादयतुबाह्यसम्पर्कतन्तुः
सम्पादयतु| विकिमीडिया कॉमन्स् मध्ये यज्ञशिष्टामृतभुजो... सम्बन्धिताः सञ्चिकाः सन्ति। |
उद्धरणम्
सम्पादयतुअधिकवाचनाय
सम्पादयतु- गीताप्रवेशः, द्वितीयभागः, प्रथमखण्डः, ISBN - 978-81-88276-39-8, संस्कृतभारती
- श्रीमद्भगवद्गीतायाः परिचयात्मकलेखः
- श्रीमद्भगवद्गीतायाः मूलपाठः
- श्रीमद्भगवद्गीताशाङ्करभाष्येण सह आङ्ग्लानुवादः
- श्रीमद्भगवद्गीताशाङ्करभाष्येण सह
- श्रीमद्भगवद्गीता सान्वयम्, आङ्ग्लानुवादश्च